ԱՐՈՒԵՍՏԻ ԱՇԽԱՐՀԷՆ. ԼԷՈՆԱՐՏՕ ԴԱՐՁԵԱԼ ՏԱՐԱԿԱՐԾՈՒԹԵԱՆ ՆԻՒԹ

Գեղանկարիչ, պատմաբան եւ ճարտարապետ Վասարի ծանօթ է իտալացի գեղանկարիչներու իր կենսագրութիւններով:

ԱՐՈՒԵՍՏԻ ՄԱՍՆԱԳԷՏՆԵՐ ՍՏՈՐԱԳՐԱԾ ԵՆ ԱՂԵՐՍԱԳԻՐ ՄԸ`  ՊԱՀԱՆՋԵԼՈՎ ԿԱՍԵՑՈՒՄԸ ՖԼՈՐԱՆՍԻ ՄԷԿ ՊԱԼԱՏԻՆ ՊԱՏԵՐԸ ՓՈՐԵԼՈՒ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻՆ, ՈՐ ԿԸ ՄԻՏԻ Ի ՅԱՅՏ ԲԵՐԵԼ ԱՆՈՆՑ ԵՏԻՆ ԵՆԹԱԴՐԱԲԱՐ ԹԱՔՆՈՒԱԾ ԼԷՈՆԱՐՏՕ ՏԱ ՎԻՆՉԻԻ ՄԷԿ ԳՈՐԾԸ: «ՊԻ. ՊԻ. ՍԻ.» ԿԸ ՏԵՂԵԿԱԳՐԷ.

Աշխարհի տարբեր կողմերէն շուրջ 150 պատմաբաններ միացեալ ճիգերով կը փորձեն ապացուցել, թէ փալացիօ Վեչիոյի պատերը փորելու աշխատանքը արդէն վնաս կը պատճառէ ճիորճիօ Վասարիի «Մարչիանոյի ճակատամարտը» գործին:

Սակայն ուսումնասիրող Մորիցիօ Սերաչինի կը հաւատայ, թէ տա Վինչիի անաւարտ «Անկիարիի ճակատամարտը» որմանկարը հաւանաբար թաքնուած է անոր ետին` այլ պատի մը վրայ:

Պալատին պատերը փորելու աշխատանքը սկսաւ դեկտեմբերի առաջին շաբաթը` անոնց մէջ զետեղելու համար նկարահանող յատուկ գործիքներ:

Կ՛ենթադրուի, թէ տա Վինչի «Անկիարիի ճակատամարտը» սկսած է գծել 1504-ին, սակայն հրաժարած է ծրագիրը աւարտելու աշխատանքէն, երբ հարցեր ծագած են` իւղաներկի գործածութեան իր փորձառական կիրարկումներուն պատճառով:

Ոմանք այս կիսաւարտ որմանկարը կը նկատեն տա Վինչիի լաւագոյն գործերէն մէկը:

Այսուհանդերձ, այն սրահը, ուր կը գտնուէր որմնանկարը, հետագային վերանորոգուած է, իսկ Վասարի անոր մէկ պատին վրայ իր որմնանկարը գծած է 1563-ին:

Ոմանք «Անկիարիի ճակատամարտը» կը նկատեն տա Վինչիի լաւագոյն գործերէն մէկը

Սերաչինի կը հաւատայ, թէ Վասարի պիտի չուզէր ջնջել տա Վինչիիի գործը եւ հաւանաբար թրծուած սալիկներով ծածկած էր զայն, որպէսզի ստեղծէր նոր պատ մը` անոր վրայ գծելու համար:

Այս տեսութիւնը յաւելեալ կշիռ ստացած է, երբ ի յայտ եկած է, թէ Վասարիի գծած զինուորներէն մէկը պարզած է դրօշակ մը, որուն վրայ գրուած են հետեւեալ բառերը. «Ան, որ կը փնտռէ, կը գտնէ»:

Անցեալ տարի ռատարով կատարուած ուսումնասիրութիւն մը ի յայտ բերած էր բացութիւն մը Վասարիի թրծուած կաւէ պատին եւ սկզբնական քարէ պատին միջեւ:

Այժմ Սերաչինի, որ կ՛աշխատի Քալիոֆորնիոյ համալսարանին հետ, եւ անոր աշխատողներու խմբակը կը փորեն Վեսարիի որմանկարին մէջ տարբեր մասեր` հոն զետեղելու համար նկարահանող փոքր գործիքներ, որպէսզի կարելի ըլլայ նկարել որմանկարին ետին գտնուող ներքին պատը:

Ցարդ ի յայտ եկած են բնական ներկի հետքեր: Սակայն աւելի քան երկու ամիս պիտի տեւէ գիտաշխատանոցի արդիւնքներուն հրապարակումը:

Թէեւ Ֆլորանսի քաղաքապետը ըսած է, թէ ծակերը փորուած են որմնանկարին արդէն վնասուած մասերուն մէջ, որոնք հետագային վերանորոգուած են, սակայն այս յարձակողական մօտեցումը զայրոյթ պատճառած է արուեստի մասնագէտներու:

Արուեստի վերանորոգութեան մասնագէտ Չեչիլիա Ֆրոսինոն, որ կը գործակցէր Սերաչինիի հետ, հրաժարած է ծրագիրէն`«բարոյական» նկատառումներով:

Ան արուեստի պատմաբան Թոմասօ Մոնթանարիի հետ ծրագրած է Ֆլորանսի իշխանութիւններուն եւ քաղաքապետութեան աղերսագիր մը յղել` կասեցնելու համար պատերը փորելու աշխատանքը:

Աղերսագիրը կը նշէ, թէ ստորագրողները «բնաւ հաւանական չեն նկատեր, որ Վասարի պատին ետին ծածկած է բան մը, որ մինչեւ այսօր տեսանելի է»: Անոնք կ՛աւելցնեն, թէ պատմական ուսումնասիրութիւններու համաձայն, տա Վինչիի որմնանկարը կը գտնուի Վասարիի որմանկարին դիմացի՛ պատին վրայ:

Ստորագրողները իշխանութիւններէն կը պահանջեն դադրեցնել պատերը փորելու աշխատանքը, մինչեւ որ Վերածնունդի արուեստի մասնագէտներ յայտարարեն իրենց խորհուրդը:

 Պատրաստեց՝ Լ. ԿԻՒԼՈՅԵԱՆ – ՍՐԱՊԵԱՆ