ԼԻԲԱՆԱՆԱՀԱՅ ՕԳՆՈՒԹԵԱՆ ԽԱՉ. «ՕԳՏԱԿԱՐ ԵՒ ՎՆԱՍԱԿԱՐ ԻՒՂԵՐ» ՆԻՒԹՈՎ ԴԱՍԱԽՕՍՈՒԹԻՒՆ

Կազմակերպութեամբ Լիբանանահայ օգնութեան խաչի Շրջանային վարչութեան առողջապահական յանձնախումբին եւ «Արաքսի Պուլղուրճեան» ընկերաբժշկական կեդրոնի նախազգուշական բաժանմունքին, երէկ` չորեքշաբթի, 11 մայիս 2011-ին կեդրոնի «Թնճուկեան» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ «Օգտակար եւ վնասակար իւղեր» նիւթով դասախօսութիւն, զոր ներկայացուց դեղագործ Ռուբէն Գիւլխանճեան:

 

Առողջապահական յանձնախումբին անունով բացման խօսքը արտասանեց Յասմիկ Մկրեան: Ան ծանօթացնելէ ետք դասախօսը յիշեց, որ մեր մարմինը պէտք ունի իւղերու կամ աւելի ճիշդը ճարպաթթուներու, սակայն անոնց անբաւարար կամ պէտք եղածէն աւելի կուտակումը կը յառաջացնեն առողջապահական տարբեր վիճակներ:

Դեղագործը դասախօսութեան սկսաւ բացատրելով նախազգուշութեան անհրաժեշտութիւնը մեր կեանքի բոլոր հանգրուաններուն` յիշելով չինական ասացուացք մը, որ կ՛ըսէ. «Դեղը գործածել` երբ հիւանդ ես, կը նմանի հոր փորելուն` երբ ծարաւ ես»: Ան ներկայացուց բժշկութեան եւ բուժման մէջ երկու ուղղութիւններ, որոնցմէ առաջինը գլխաւորաբար կեդրոնացած կ՛ըլլայ նախազգուշական ընթացքին վրայ, իսկ երկրորդը կը յատկանշուի դեղերու գործածութեամբ: Լաւագոյնը պիտի ըլլայ այս երկուքին ներդաշնակուած օգտագործումը բուժման ընթացքին:

Դեղագործ Ռուբէն Գիւլխանճեան շարունակելով նշեց, որ կան ճարպերու տեսակներ, որոնք կենսական են եւ կը կոչուին կենսական ճարպաթթուներ: Անոնցմէ կ՛անջատուին երկու ճարպաթթուներ, զորս պէտք է ստանանք մեր ուտելիքներէն, առաջինը Օմեկա-3-ն է, երկրորդը` Օմեկա-6-ը:

Օմեկա-3 կը գտնենք յատկապէս պաղ ջուրերու ձուկերուն մէջ, որոնց կշիռքին մինչեւ 15 առ հարիւրը ճարպերէ կը բաղկանայ (սոմոն, թոն, սարտին, ռենկա): Այդ 15 առ հարիւր ընդհանուր իւղին մէջ կը գտնուի 30 առ հարիւր Օմեկա-3 եւ 2 առ հարիւր Օմեկա-6:

Օմեկա-3 կենսական ճարպաթթուները կը գտնենք նաեւ բուսական աշխարհին մէջ բարձր չափերով` կտաւատի, հնդկականեփի, լուախոտի, իսկ նուազ չափերով` ընկոյզի, ցորենի, սոյայի, շողգամի իւղերուն մէջ:

Օմեկա-6 ճարպաթթուները կը գտնենք առաւելապէս բուսական իւղերուն մէջ` եգիպտացորենի (59 առ հարիւր) , արեւածաղիկի (65 առ հարիւր) , խաղողի կուտերու (71առ հարիւր):

Երբ տուներու եւ ճաշարաններու մէջ միայն կը գործածուին օմեկա-3 ճարպաթթուները, ասիկա կը յառաջացնէ մաշեցնող հիւանդութիւններ` քաղցկեղ, շաքարախտ, սոնքութիւն, յօդային բորբոքումներ, գերզգայնութիւն եւ այլն:

Բացատրութիւնը աւելի մանրամասնելով դեղագործը ներկայացուց, թէ բջիջներու մակարդակին վրայ ի՛նչ են հետեւանքները, արտաքին եւ ներքին բջիջներու պատեաններուն վրայ:

Երբ մարմինը ճիշդ համեմատութեամբ չի ստանար այս երկու ճարպաթթուները, փոխարէնը բջիջները կ՛օգտագործեն վատ, յագեցած իւղեր` կազմելու համար իրենց պատերը եւ պատեանները` այլափոխելով բջիջներու կառոյցը եւ ուրեմն` պաշտօնը: Բջիջները պիտի օգտագործեն անդրճարպաթթուներ (թրանս Ֆաթի ասիտզ). ասիկա կ՛արգիլէ բջիջի պատեանին լպրծումը: Բջիջային մակարդակի այս խանգարումը կ՛ազդէ օրկանական մակարդակի վրայ, ազդելով յիշողութեան, տեսողութեան, կեդրոնացումի եւ արեան ճնշումի մակարդակներուն վրայ:

Անդր ճարպաթթուները (թրանս Ֆաթի ասիտզ) կը կազմուին տապկելու ընթացքին (բարձր ջերմութիւն, լոյս, թթուածին): Վատ ճարպի, անդր ճարպաթթուներու բարձր քանակը կը գտնենք մարկարինի իւղատեսակին, պաղպաղակի, ձուիկներու, փուռի եփուկներու, տապկուած գետնախնձորի եւ գունաւոր շաքարներու մէջ:

Օրինակ մը տալով դեղագործը նշեց, որ գետնախնձորը չտապկուած վիճակի մէջ կը պարունակէ 0.1 առ հարիւր իւղ, իսկ երբ տապկուի` 13 առ հարիւր իւղ:

Երկրորդ հիմնական պատճառը` կենսական ճարպաթթուները կարեւոր մէկ բաժինը կը հանդիսանան փրոսթակլանտներու կազմաւորման: Ասոնք գործօն դեր ունին բոլոր տեսակի բջիջներու պաշտօնին: Փրոսթակլանտները կը կանոնաւորեն.

– Հարթ մկաններու գործունէութիւնը:
– Ուղեղային հրահանգներու փոխանցումը:
– Մարսողութիւնը:
– Բեղմնաւորումը:
– Բորբոքումային ընթացքը:

Օմեկա-3 եւ Օմեկա-6 յարաբերականութիւնը անհրաժեշտ է ունենալու այն արդիւնքը, որ կ՛երաշխաւորէ առողջ ապրելաձեւը: Դեղագործը յայտնեց, որ անոնք պէտք է ըլլան երեքով մէկ համեմատութեամբ:

Արեւմուտքի մէջ Օմեկա-3-ի եւ Օմեկա-6-ի ոչ ճիշդ համեմատութիւնը տարիներու ընթացքին յառաջացուց բորբոքումներ, քաղցկեղի տարբեր պարագաներ եւ բարձր հոմոսիսէյիններ:

Վաթսունէ աւելի անհանգստութիւններ ուղղակի կապ ունին ճարպաթթուներու եւ իւղերու, ձէթերու օրինաչափութեան խախտումներու հետ:

Անդր ճարպաթթուներու ազդեցութիւնները եւ հետեւանքները մեր մարմնի վրայ.

ա.- Ճարպակալում- որուն պատճառով մահացողներու համեմատութիւնը բարձրացած է 13 առ հարիւրէն- 45 առ հարիւր:
բ.- Քաղցկեղ- մարմնի տարբեր անդամներու մէջ
գ.- Շաքարախտ:

Յաջորդ բաժինով դեղագործ Ռուբէն Գիւլխանճեան բացատրեց, թէ ի՛նչ կրնան ըլլալ կենսական ճարպաթթուներու անբաւարարութեան նշանները.

– Մորթային խանգարումներ, ջուրի առատ արտաքսում, հերաթափութիւն:
– Լեարդի եւ երիկամի աստիճանական խանգարում:
– Յաճախակի բորբոքումներ:
– Վէրքերու դանդաղ սպիացում:
– Յօդացաւեր:
– Աճումի ուշացում:

Վերջին բաժինով դեղագործը թուեց տարբեր իւղեր, որոնք վերապահուած են բուժման: Անոնք պէտք է ըլլան թարմ, պահուին մութ գոյնի սրուակներու եւ սառնարանին մէջ: Իւղեր, զորս բուժման համար կարելի է օգտագործել.

ա- Կտաւատի կամ վուշի իւղը (Ֆլեքս սիտ օյլ)
բ- Հնդկականեփի իւղը (հեմփ) :
գ- Չինական լուպիայի իւղ ( սոյա իւղ):
դ- Ընկոյզի իւղ :
ե- Ցորենի ծլաիւղ:
զ- Կարկաժի իւղը (փամփքին):
է- Լուախոտի իւղը (Սիլիյոմ):

Դեղագործ Ռուբէն Գիւլխանճեան մանրամասնօրէն եւ օրինակներով պատասխանեց ներկաներու հարցումներուն` փոխանցելով բաւարար գիտելիքներ իւղերուն եւ մեր մարմնին վրայ անոնց ունեցած ազդեցութեան մասին: