Արդեօ՞ք Մարքօ Փոլոն Ամերիկան Գտած Է 13-րդ Դարուն

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Ըստ հին քարտեսի մը, որ կ՛ենթադրուի, թէ պատկանած է իտալացի հետախոյզին, Մարքօ Փոլօ Պերենկի նեղուցը անցնելով` այցելած է Ալասքան Քրիստափոր Քոլոպոսի Նոր աշխարհ հասնելէն 2 դար առաջ: Իրականութի՞ւն, թէ՞ ենթադրութիւն:

Երբ մենք ոեւէ երկու մը հարցնենք, թէ ո՛վ գտած է Ամերիկան, ան վստահաբար պիտի պատասխանէ` «Քրիստափոր Քոլոմպոս: 1492-ի հոկտեմբերին, Ճենովա քաղաքէն այս նաւապետը հասած է Պահամասներու ծովափներէն մէկը, երբ ան կը փնտռէր արեւմուտքէն անցնող ճամբայ մը` դէպի Ասիա: Այս դէպքը տակաւին մինչեւ այսօր կը յիշուի եւ Միացեալ Նահանգներու ու Քանատայի մէջ կը տօնուի Քոլոմպոսի օրը: Սակայն կրնայ ըլլալ նաեւ, որ ուրիշ իտալացի հետախոյզ մը` Մարքօ Փոլօ հասած է Նոր աշխարհ նաւապետէն 2 դար առաջ: Ուաշինկթընի քոնկրեսի գրադարանին մէջ գտնուող գիրքի մը ուսումնասիրութիւնն է, որ այս ենթադրութիւնը կը յառաջացնէ: Այս մագաղաթը կը կրէ 13-րդ դարու նշանաւոր ճամբորդին կնիքը, եւ ըստ երեւոյթին, ցոյց կու տայ արեւելեան Սիպերիան ամերիկեան ցամաքամասէն բաժնող Պերինկի նեղուցը, ինչպէս նաեւ` մօտակայ կղզիները եւ Ալասքայի ծովափները…

Խորհրդաւոր Քարտես Մը

Այս քարտեսի Քոնկրեսի գրադարանին մէջ կը գտնուի 1933 թուականէն ի վեր: Անիկա մաս կը կազմէր խումբ մը փաստաթուղթերու, որոնք գրադարանին նուիրուած էին իտալական պապեր ունեցող ամերիկացիի մը կողմէ: Սակայն այս վաւերաթուղթերուն տրցակը նոր ուսումնասիրուած է: Այդ քարտեսին եւ անոր ընկերացող գրութիւններուն հեղինակը կ՛ենթադրուի, որ Մարքօ Փոլոյի աղջիկներէն մէկն է` Պելլալան: Ան հոն կը պատմէ իր հօրը հանդիպումը սուրիացի վաճառականի մը հետ` Քամչաթքայի շրջանին մէջ: Երկու անձերը միասին անցած են Պերինկի նեղուցը եւ հասած` Ալասքա: Մարքօ հոն տեսած է փոկի մորթեր հագուած, գետնին տակը պատսպարաններու մէջ ապրող եւ ձուկ ուտող մարդիկ: Սակայն ինչո՞ւ ան բնաւ չէ խօսած այս ճամբորդութեան մասին իր պատմութիւններուն մէջ, մինչ ան նշանաւոր դարձած է յատկապէս իր «Հրաշալիքներու գիրքին» միջոցով: Կրնայ ըլլալ, որ ան կը կարծէր, թէ տակաւին Ասիա կը գտնուի, եւ իսկապէս չէ անդրադարձած այս յատուկ ճամբորդութեան կարեւորութեան… Կայ նաեւ ուրիշ հարց մը: Արդեօ՞ք այդ քարտեսը իսկական է: Նոյնիսկ եթէ ան սխալ կամ կեղծ փաստաթուղթ մըն է, գիտական ուսումնասիրութիւնները փաստած է, որ անիկա 15-րդ կամ 16-րդ դարու վաւերաթուղթ մըն է: Այս պարագային, անիկա կրնայ կրկնօրինակ մը ըլլալ, եւ ո՛չ իսկականը: Հակառակ այս բոլոր նշումներուն` անիկա կանխած է 1728-ին դանիացի հետախոյզին Պերինկի նեղուցը կտրելը:

Ամերիկան` Ո՞չ Շուտ Նոր Աշխարհ Մը

Ամերիկան գտնող առաջին մարդիկը հաւանաբար եղած են Ասիայէն նախապատմական ցեղախումբեր, որոնք Պերինկի նեղուցը կտրած են 20.000 տարիներ կամ աւելի առաջ, եւ որոնցմէ սերած են Ամերիկայի հնդիկ ցեղախումբերը: Պատմութեան մէջ, շատ աւելի ուշ, Ք. Ե. մօտաւորապէս 1000 թուականին Լիֆ Էրիքսըն Վայքինկ հետախոյզը, Կրինլանտէն մեկնած է եւ Թեր-նէօվի շրջանը գտած է. ան նոյնիսկ հանդիպած է հնդիկներու… որոնք զայն անմիջապէս փախուստի մատնած են:

Շատ հին ժամանակներէ քիչ թէ շատ հաւանական զրոյցներ կը շրջին դարերու ընթացքին ովկիանոսը կտրած փիւնիկեցի, հռոմէացի, իրլանտացի նաւապետներու մասին: Չինաստանի մէջ կը խօսուի նաեւ հազարաւոր տարիներ առաջ Խաղաղական ովկիանոսին դէպի միւս կողմը կատարուած ճամբորդութիւններուն մասին: Սակայն այս պատմութիւնները յաճախ կու գան աւանդական պատմութիւններէ, կամ նոյնիսկ` աւելի նոր հեքիաթներէ: Դժուար է զանազանել երեւակայականին եւ իրականութեան միջեւ: Ուրիշ միջնադարեան քարտես մը` Վինլանտի քարտեսը, որ կը ներկայացնէ Ամերիկայի արեւմտեան ծովափը, երկար ատեն անիկա սեպուած է իբրեւ իսկական. ապա բացայայտուած է, թէ ան կեղծ է: Տակաւին մինչեւ այսօր մասնագէտները կը շարունակեն վիճիլ այդ փաստաթուղթին մասին…

 

Հարցարան

Աշխարհի Շուրջ

1) Քանի՞ երկիր կայ Ասիոյ մէջ:
ա – 51, բ – 52, գ – 53:

2) Ո՞րն է Հնդկաստանի ազգային անասունը:

3) Ի՞նչ կը նշանակէ «Չինաստան» բառը չինարէնով:
ա – Ծագող արեւուն երկիրը, բ – Մար մտնող արեւուն երկիրը, գ – Կեդրոնի երկիրը:

4) Քանի՞ կղզիներ գոյութիւն ունին Ովկիանիոյ մէջ:
ա – Աւելի քան 100, բ – Աւելի քան 1000, գ – Աւելի քան 10.000:

5) Ո՞րն է Ամերիկայի ամէնէն մեծ երկիրը:

6) Ո՞րն է Միացեալ Նահանգներու մայրաքաղաքը:

7) Ո՞ր 15-րդ դարու աշխարհահռչակ նաւապետը` ծագումով Իտալիոյ Ճենովա շրջանէն է:

8) Ի՞նչ նշանաւոր շինութիւն Պերլին քաղաքը երկուքի բաժնած է 1961-1989 թուականներուն:

9) Ո՞րն է Եւրոպայի ամէնէն շատ այցելուած երկիրը:

10) Ո՞ր ովկիանոսին մէջ կը գտնուի Կրինլանտը:

11) Քանի՞ հատ Ռամսէս անունով եգիպտացի փարաւոն գոյութիւն ունեցած է:
ա – 1, բ – 7, գ – 11:

12) Քանի՞ տարբեր լեզուներ կը խօսուին Ափրիկէի մէջ:
ա – 500, բ – 1000, գ – Աւելի քան 2000:

 Պատասխանները Վերջաւորութեան

 

Գիտէի՞ր Թէ…

– Ասիան բոլոր մրցանիշերուն ցամաքամասն է. ան ամէնէն մեծն է, ամէնէն շատ բնակիչ ունեցողը, ամէնէն բարձր լեռներ եւ ամէնէն շատ կղզիներ ունեցողը: 2010 թուականին այս ցամաքամասին բնակչութեան թիւը կը հասնէր 4,121,242 ,000 այսինքն` աշխարհի բնակչութեան կէսէն աւելին:

– Հնդկաստան ժամանակին եղած է անգլիական գաղթավայր մը: 1947 թուականին երկիրը կ՛առնէ իր անկախութիւնը եւ երկուքի կը բաժնուի. արեւելքը` Փաքիստանի Տոմինիընը եւ արեւմուտքը` Հնդկական Միութիւնը: Հետագային, Փաքիստանը բաժնուած է երկուքի, Փաքիստան եւ Պանկլատէշ, իսկ Հնդկական Միութիւնը դարձած է Հնդկաստան:

– Ովկիանիան աշխարհի ամէնէն փոքր ցամաքամասն է, ինչպէս նաեւ` ամէնէն քիչ բնակիչ ունեցողը: Ան չորս մասի բաժնուած է. արեւմուտքը` Աւստրալիան, կեդրոնը` Մելանեզիան, հիւսիսը` Միքրոնեզիան, եւ արեւելքը` Փոլինեզիան: Ցամաքամասը բաղկացած է 16 անկախ պետութիւններէ եւ ուրիշ երկիրներու կողմէ ղեկավարուող 15 տարածքներէ:

 

Ժամանց

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Պատասխաններ

1) 51, 2) Պենկալի վագրը, 3) Կեդրոնի երկիրը, 4) Աւելի քան 1000, 5) Քանատա, անոր տարածքը գրեթէ 10.000.000 քառակուսի քմ է, 6) Ուաշինկթըն, 7) Քրիստափոր Քոլոմպոս, անոր իսկական անունն է Քրիսթոքորօ Քոլոմպօ, 8) Պերլինի պատը. անիկա քաղաքին արեւելեան շրջանը կը բաժնէր արեւմտեան շրջանէն), 9) Ֆրանսա, 10) Ատլանտեան ովկիանոսին մէջ, 11) Ռամսէս փարաւոններ գահին վրայ բարձրացած են Ք. Ա. 1295-էն 1069 թուականին միջեւ, 12) Աւելի քան 2000. ասիկա կը համապատասխանէ ամբողջ աշխարհին մէջ խօսուած լեզուներուն մէկ երրորդին: