ԲԵՄԱԴՐԻՉԸ, ՈՐ ԺԱՊԱՒԷՆ Է ՆԿԱՐԱՀԱՆՈՒՄ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՑ ՓԱԽՉՈՂՆԵՐԻ ԵՒ ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՎԵՐԱԴԱՐՁՈՂՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

Յարութիւն Խաչատրեան

Անցեալ ամիս Լիբանանում էր շարժանկարների բեմադրիչ, «Ոսկէ ծիրան» միջազգային փառատօնի տնօրէն Յարութիւն Խաչատրեանը: Նա նկարահանումներ էր կատարում, եւ ես նկարահանման կէսից հանկարծ զարմանքով  հասկացայ, որ բեմադրական կազմի օփերաթորը նկարահանում է ժապավենի վրայ. դա ինձ յուշեց պտտուող ժապաւէնի միալար ձանը: Մենք արդէն մոռացել էինք այդ թեքնիքի մասին, հիմա ամէն ինչ նկարահանւում է թուային սարքաւորումներով, եւ յանկարծ յայտնւում է մի բեմադրիչ, որ թուային զարգացած թեքնիքի դարում  օգտագործում է «հնաոճ ժապաւէնը»… Բայց պարզւում է` հնաոճ լինելն ընդամէնը մեզ է թւում. Յարութիւն Խաչատրեանն ասում է, որ ոչ մի զարգացած սարքաւորում չի տալիս այն ազդեցութիւնը, ինչ որ կարող է տալ ժապաւէնը` աշխարհի բոլոր հրաշալի շարժանկարները նկարահանուած են ժապաւէնի վրայ: Ժապաւէնն այո, ունի, սահմանափակ հնարաւորութիւններ, բայց ճիշդ այդտեղ է, որ երեւում է բեմադրիչի արհեստավարժութիւնը` այդ սահմանափակութեան մէջ ցոյց տալ աւելին, շատ աւելին…

Միջազգային մրցոյթների դափնեկիր, Հայաստանի վաստակաւոր արուեստագէտ Յարութիւն Խաչատրեանը բազմաթիւ շարժանկարներ է նկարահանել:  Դրանք հիմնականում վաւերագրութիւններ են, որ ցոյց են տալիս իր ապրած ժամանակն ու այդ ժամանակի հերոսներին` իրենք իրենց դէմքերով, առանց գեղարուեստական միջամտութեան, առանց խաղարկութեան: Ժամանակին Հայաստանի մէջ բեմադրական հնարանքների եւ ասելիքի առումով  նորութիւն էին նրա նկարահանած «Կոնդը», «Ճերմակ քաղաքի անուրջները» շարժանկարները: Նկարահանել է նաեւ «Մեր թաղի ձայները», «Վաւերագրողը», «Վերջին կայարանը», «Քամին ունայնութեան»  եւ շատ այլ շարժանկարներ: Բնականաբար` բեմադրիչի մտքում կան նաեւ անաւարտ ծրագրեր, դեռեւս չնկարահանուած եւ նկարահանման ընթացքի մէջ գտնուող նիւթեր: Իր անաւարտ շարժանկարներից մէկն էլ «Անվերջ վերադարձ, անվերջ փախուստ» վերնագրով վաւերագրութիւնն է` Հայաստանից հեռացած, միաժամանակ Հայաստան եկած հայերի մասին: Հայի ճակատագիր` մի կողմից գնում են հայրենիքից, միւս կողմից գալիս են:

Արդէն 20  տարի է` Յարութիւնը նկարահանում է այս շարժանկարը, եւ, ըստ նախատեսուածի, այն պիտի աւարտուի միւս տարի: (Այդ շարժանկարից մի հատուած նկարահանւում էր նաեւ Լիբանանում, եւ հէնց դրա համար էլ բեմադրիչն այստեղ էր: Մանրամասները թողնենք հանդիսատեսին):

Ինքը` Յարութիւն Խաչատրեանը բազմազբաղ մարդ է: Միայն ամէնամեայ  «Ոսկէ ծիրան» շարժանկարային միջազգային փառատօնը բաւական է` որ նա ամբողջ տարին պատրաստուի` այն յաւուր պատշաճի անցկացնելու, նոր անուններ գտնելու, նրանց հրաւիրելու եւ փառատօնին առնչուող բազմաթիւ այլ հարցեր լուծելու համար:

Յարութիւնը նաեւ Հայաստանի այն քչաթիւ մարդկանցից է, որ ստացել է  Հոլանտայի «Արքայազն Քլաուսի» մրցանակը: 2008-ին արժանացել է Ֆրանսայի Հանրապետութեան մշակոյթի եւ հաղորդակցութեան նախարարութեան CHEVALIER DE L’ORDRE DES ARTS ET DE LETTRES շքանշանին: Եւրոպական շարժանկար ակադեմիայի ընտրող անդամ է: Իսկ նրա ժապաւէնները շահել են բազմաթիւ միջազգային մրցանակներ:

Մենք «Ազդակ»ի յարկի ներքոյ հանդիպում ունեցանք Յարութիւն Խաչատրեանի հետ եւ առաջինը յայտնեցինք մեր  զարմանքը` ժապաւէնի վրայ նկարահանումներ կատարելու առումով: Եւ նա պատասխանեց.

ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆ.- Գիտէք, ինչքան էլ լաւանայ թուային թեքնիքը, միեւնոյն է, ամենալաւ որակը ժապաւէնն է տալիս: Երբեմն շարժանկարների բեմադրիչները թուային թեքինքի վրայ կատարուածը ժապաւէնի վրայ են անցկացնում, բայց դա շատ աւելի թանկ է նստում: Այսօր Հայաստանում շատ քիչ բեմադրիչներ են մնացել, որ  նկարում են ժապաւէնի վրայ: Հայաստանում տարեկան մէկ կամ երկու ֆիլմ է նկարւում այդ ձեւով: Ես ինքս արդէն ինձ բաւական հին մարդ եմ համարում, եւ իմ հին սովորութիւններից մէկն էլ կապուած է ժապաւէնի հետ: Ես շատ եմ սիրում ժապաւէնի խորութիւնը, պաստառի վրայ նրա ստեղծած տրամադրութիւնը: Իմ շարժանկարներում  չկայ շպար, չկան դերասաններ, չկան զգեստներ, գեղարուեստական լուսաւորում: Ինձ համար կարեւորը մարդն է, նրա բնաւորութիւնը, եւ դրա համար ինձ համար կարեւոր է, որ գոնէ ժապաւէնը որակեալ լինի, որ գոնէ ես կարողանամ այն խորութիւնը ցոյց տալ, ինչ որ կայ իրական կեանքում. դա պէտք է արտայայտուի մաշկի, վիճակի, աչքի, տրամադրութեան, յուզմունքի միջոցով: Դրա համար ես եմ իմ շարժանկարներում միշտ խմբագրել: Առաջ հին գործիքներով էի խմբագրում` մեծ սեղանների վրայ, եւ  ինձ համար շատ հաճելի էր, հիմա սկսել են համակարգչով խմբագրել, բայց ժապաւէնի հետ կապուած  իմ զգացողութիւնը ես դեռեւս չեմ կարողանում փոխել թուային թեքնիքի` ես մտածում եմ ժապաւէնով:

«Ա.».- «Ոսկէ ծիրանը» չի՞ խանգարում բեմադրիչի ձեր գործունէութեանը:

Յ. Խ.- Սարսափելի է խանգարում, բայց նոյնն է, եթէ ասեմ` մի զաւակս խանգարում է միւս զաւակին:  Այս դէպքում ասում եմ` սիրով է խանգարում: Կ՛ասէի` «Ոսկէ ծիրանն» իմ ժապաւէններից մէկն է, բայց այդ ժապաւէնը այնքան ուշադրութիւն եւ ժամանակ է պահանջում, որ չի թողնում իրենից հանգստանաս, քանի որ ամէնամեայ է: Ամբողջ մէկ տարի պիտի վրան աշխատես, որ կարողանաս  անցկացնել: Այս տարի «Ոսկէ ծիրանն» արդէն եօթերորդ անգամ պիտի անցկացուի: Փառատօնը շատ մեծ զբաղուածութիւն է պահանջում, դրա համար ժպաւէններս են ետ  գնում` երեք տարին մէկ անգամ եմ կարողանում ժապաւէն նկարահանել: Եթէ ես պատրաստեմ փառատօնի այնպիսի տնօրէն, որ կարողանայ փոխարինել ինձ, ապա մեծ հաճոյքով կ՛անէի միայն ժապաւէններ նկարահանելուն, քանի որ ժապաւէն նկարելու մէջ եմ ես ամբողջութեամբ ինքնարտայայտւում, իմ մտածողութեան ձեւն այդտեղ է երեւում, այդտեղ է երեւում իմ վիճակը: Իսկ փառատօնի մասին էլ մտածում եմ, որ այդպիսի այդպիսի փառատօն պէտք է Հայաստանին, երիտասարդներին եւ անում եմ:

«Ա.»- «Ոսկէ ծիրանն» արդէն միջազգային համբաւ  ունի: Կարծեմ մի քանի հոգով էք, չէ՞ հիմնել:

Յ. Խ.- Փառատօն հիմնելու գաղափարը երեք հոգու է` հիմնել ենք ես,  Միքայէլ Ստամբուլցեանն ու Սուսաննա Յարութիւնեանը:

«Ա.»- «Ձեր վերջին` «Սահման» շարժանկարը մեծ ճանաչում ունի,  պատմէք այդ մասին:

Յ. Խ.- Այն սահմանի մօտ գտնուող մի գիւղի պատմութիւն է, որտեղ Շահումեանից փախստականներ են ապրում: Նրանք այդ գիւղում տեղաւորւում են վրաններում` սպասելով, որ ետ կը վերադառան: Իրենց հետ բերում են  մի գոմէշ: Ժապաւէնը  այդ գոմէշի մասին է, որ  չի ուզում մնալ, ուզում է վերադառնալ իր գիւղը եւ փախչում է ու նրան սահմանից վերադարձնում են: Մեր արմատների, մեզ շրջապատող սահմանների պատմութիւնն է, ոչ միայն ֆիզիքական սահմանների մասին է խօսքը, այլ նաեւ` մտաւոր, հոգեւոր այն սահմաների, որոնք այսօր Հայաստանում հային խանգարում են ապրելու, ազատ զգալու:  «Սահմանը» թէ՛ իրական պատմութիւն է, թէ՛  խորհրդանշական իմաստ ունեցող: Այն 45 միջազգային փառատօնի  է մասնակցել եւ ստացել է 13 միջազգաին մրցանակ:

«Ա.».- Իսկ ե՞րբ կ՛աւարտուի այն շարժանկարը,  որի մի հատուածը նկարահանելու համար Լիբանան էք եկել:

Յ. Խ.- Դա «Անվերջ փախուստ, անվերջ վերադարձ» ժապաւէնն է, որ նկարահանում եմ   20 տարուց աւելի: Բազմահազար մեթրերով ժապաւէն եմ արդէն օգտագործել: ժապաւէնը սկսել եմ նկարահանել այն ժամանակ, երբ  երկրաշարժից, Խորհրդային Միութեան փլուզումից եւ անկախութիւնից յետոյ հայերը սկսեցին փախչել Հայաստանից:  Նրանք արուեստագէտներ, գիտնականներ, արհեստաւորներ, տարբեր մասնագիտութիւնների տէր մարդիկ էին,  որոնք չդիմացան Հայաստանի այդ օրերի նեղութիւններին եւ գնացին: Ես նրանց հետ մեկնեցի Մոսկուա, էսթոնիա, Սիպերիա, որպէսզի նկարեմ, ցոյց տամ, թէ ինչո՛ւ են փախչում Հայաստանից: Եւ ես սկսեցի հետեւել այդ մարդկանց, ամէն եօթ, ութ տարին մէկ գնում  եւ նկարում եմ, թէ  նրանք ի՞նչ են անում, ինչո՞վ են զբաղւում, մտքները փոխեցի՞ն, չփոխեցի՞ն, չզղջացի՞ն, չզղջացի՞ն, կարօտ զգո՞ւմ են, չե՞ն զգում, Հայաստան վերադարձե՞լ  են, թէ՞ աւելի հեռու են փախել: Մէկն օրինակ,  գնաց Ամերիկա, մէկը վերադարձաւ Հայաստան, Հայաստանից նորից փախաւ, մէկը   Սիպերիայից գնաց Քուրիլեան կղզիներ,  Քուրիլեան կղզիներից վերադարձաւ Դիլիջան, Դիլիջանից նորից գնաց Մոսկուա… Ես իմ հերոսների հետեւից  գնալով այդ քաղաքները նկարում եմ ոչ միայն նրանց, այլ նաեւ նրանց ապրած միջավայրը, միջավայրի տրամադրութիւնները… Հերոսներս հիմնականում նոր գնացողներն են: Եւ որպէսզի աւելի ազնիւ լինեմ, միայն փախչողներին չէ, որ ընդգրկել եմ այս ժապաւէնում: Հայաստանում մի նոր տեսակի մարդկանց խումբ կայ, որոնք չծնուելով Հայաստանում, ապրած չլինելով այնտեղ` վերադառնում են Հայաստան: Վերադառնում են լուրջ գիտակցութեամբ, որ պէտք է ապրեն հայրենիքում: Թւում է, թէ նրանց թիւը շատ չէ, սակայն երբ սկսում ես հետեւել նրանց, տեսնում ես, որ բաւականին թիւ են կազմում: Եւ ոչ թէ փախել են միայն Իրաքից կամ նման վտանգաւոր գօտիներից, այլ կայացած մարդիկ են, որոնք հացի կարօտ չեն, ոչ մի բանի կարօտ չեն եկել են Հայաստան, մտածուած` իրենց արմատները մտցնում են հողի մէջ, երեխաներ են ծնում, երեխաները գնում են հայկական դպրոցներ, պիզնըս են ստեղծում, սկսում են աշխատել, իրենց գաղափարախօսութիւնն ունեն, իրենց հայրենիքի կարօտը ունեն… Եւ վերջին տարիներին այս միւս տեսակի հերոսներն էլ արդէն աւելացան իմ ժապաւէնի մէջ: ժապաւէնը շատ-շատ մեծացաւ դեռ չգիտեմ էլ ոնց պիտի աւարտեմ, քանի որ չորս ժապաւէնի նիւթ կայ նրա մէջ, դեռ չեմ էլ սկսել խմբագրել, կարծում եմ մինչեւ օգոստոս նկարահանումները կը վերջացնեմ,  դրանից յետոյ էլ խմբագրումը կը սկսեմ: Կ՛աւարտեմ 2012 թուականի գարնանը:

«Ա.».- Իսկ արդիականութիւնը չի՞ կորցրել 21  տարուայ ընթացքում:

Յ. Խ.- Ո՛չ: Դա շատ հետաքրքիր գործընթաց է, նաեւ լուրջ գիտական ուսումնասիրութիւն են արել այդ մասին, երբ  դու  երկար ժամանակով հետեւում ես մարդու ճակատագրին, կարողանում ես նրա ճիշդ կերպարը գտնել:

«Ա.».- Ինչի մասին է «Պոէտի վերադարձը» շարժանկարը:

Յ. Խ.- Դա մի պատմութիւն է Ջաւախքում ծնուած մի  պոէտի` աշուղ Ջիւանու մասին: Ես վաղուց ուզում էի ժապաւէն նկարել մարդկանց մասին, որոնք հեռանում են իրենց ծննդավայրերից եւ երբ ուզում են վերադառնալ, պարզւում է, որ  չնայած իրենց կամ իրենց կատարած գործի մասին յիշողներ կան` իրենք արդէն աւելորդ են:  Ոչ մի արուեստագէտ իր ծննդավայրում, համարեա՛ թէ տեղ չունի: Իսկ Ջիւանին Թիֆլիսում մահացաւ աղքատութեան մէջ, նա միշտ երազում էր վերադառնալ Ջաւախք, եւ իր պոէզիայի, իր երգերի մէջ միշտ կայ դէպի Ջաւախք վերադառնալու փափաքը: Միշտ մտածել եմ` եթէ վերադառնար` ի՞նչ կը լինէր: Ուզում էի ժապաւէն նկարել` խաղարկային դերասանով, գեղարուեստական լուծումներով, բայց այդ գաղափարից յետոյ հրաժարուեցի եւ ի վերջոյ քարից եւ կաւից ստեղծեցի մի կերպար` Ջիւանու արձանը, որը կարծես ոգի է առնում եւ տեսնում է ամէն ինչ: Եւ այդ ամբողջ ճանապարհը` Երեւանից Ջաւախք,` «կանգ է առնում»  տարբեր տեղերում` Գիւմրիում, այլ բնակավայրերում, հասնում է Ջաւախք, որտեղ երգում է իր երգերը: Նրան, ի հարկէ,  յիշում են, բայց  ինքն այլեւս աւելորդ է զգում իրեն… Ընդհանրապէս ժապաւէնի մասին պատմելը շատ անշնորհակալ գործ է, ժապաւէնի մասին պէտք չէ պատմել, ժապաւէնը պէտք է դիտել:  «Պոէտի վերադարձը» լուռ ժապաւէն է` 1 ժամ  28 րոպէ տեւողութեամբ, նրանում չկան խօսքեր,  կան միայն երգեր` Ջիւանու երգերը: Բազմաթիւ երկրներում են ցուցադրել` Աւստրալիայից սկսած մինչեւ Ուրուկուէյ:

«Ա.».-Հայկական համայնքներո՞ւմ:

Յ. Խ.- Ոչ: Իմ ժապաւէնները հայկական համայնքներում շատ քիչ են նայում, քանի որ դրանք հայկական համայնքներին ծանօթ  ժապաւէնները չեն: Իմ ժապաւէնները լուռ են, նրանց մէջ երկխօսութիւններ չկան:  Իմ ասելիքը հիմնականում կառուցում են պատկերի միջոցով եւ ամբողջացնում եմ խմբագրութեամբ: Ասելիքս հիմնուած է ոչ թէ խօսքի, այլ` խորհրդանիշների վրայ: Եւ ինձ համար շատ ուրախալի է, որ այսօր աշխարհի մի շարք  խոշոր քաղաքներում` Մատրիտում, Մոնթէվիտեոյում, Մեքսիքոյում, Թիֆլիսում, Մոսկուայում ընթանում են  իմ 6-7 ժապաւէնների  յետահայեաց ցուցադրութիւնները: Դրանք մասնագէտներին հետաքրքրում են որպէս նոր մտածողութիւն, որպէս նոր ձեռագիր:

Եւ փառատօներին, միջազգային ցուցադրութիւններին մասնակցելով` ժապաւէնները ստանում են միջազգային մրցանակներ:

«Ա.».- Միջազգային մրցանակները ի՞նչ են տալիս ձեզ:

Յ. Խ.- Մրցանակները տալիս են գնահատական եւ ճանաչում: Իմ աշխատանքները բարդ  ժապաւէններ են, նրանք լայն հանրութեան համար չեն, մարդիկ չեն կարող գալ եւ իմ ժապաւէնը դիտելով` զբաղուել, ժամանակ անցկացնել: Իմ շարժապատկերների մէջ աւելի շատ երեւում է  շարժապատկերի մտածողութիւն, շարժապատկերի լեզու, եւ այդպիսի կառուցուածքով ու այդպիսի էութեամբ շարժանկարներն աւելի շատ մասնագէտները, արուեստաբանները, շարժապատկերի մասնագէտներն են գնահատում: Եթէ ես ստանում եմ միջազգային մրցանակ, ուրեմն մասնագիտական գնահատական եմ ստանում: Իսկ եթէ մրցանակի հետ նաեւ դրամ կայ, շատ աւելի լաւ է բեմադրիչի համար:

«Ա.».- Դուք  ինչ-որ առումով Սփիւռքում  էք ծնուել` Ջաւախքից էք, գիտէք Հայաստանից դուրս ապրող մարդու խնդիրները: Երբեւէ մտածե՞լ էք գնալ եւ վաւերագրել Հայաստանից դուրս ապրող հայի խնդիրները:

Յ.Խ.- Երբ խօսեցի իմ անաւարտ ժապաւէնի մասին, ես ինչ-որ առումով Հայաստանից դուրս ապրող մարդկանց եմ նկարում, բայց եթէ խօսքը  վերաբերւում է սփիւռքին, ասեմ, որ սփիւռքը նկարահանելու համար պէտք է երկար տարիներ ապրել այդ միջավայրում, շատ լաւ ուսումնասիրել: Ես այդ միջավայրի խորութեանը, վիճակներին լաւ ծանօթ չեմ: Նման ժապաւէն կարող է նկարել ներսից մէկը: Ինձ համար շարժապատկերը ուսումնասիրութիւն է`  ընկերաբանական, գիտական լուրջ ուսումնասիրութիւն: Եթէ պիտի այսպիսի այցերի ժամանակ մակերեսային մի բան անեմ, աւելի լաւ է` չանեմ:

«Ա.».- Դուք տասնեակ շարժանկարներ էք նկարահանել, բոլորն էլ հետաքրքիր են, բայց կա՞ն ձեզ առաւել հոգեհարազատները:

Յ. Խ.-Ես շարժապատկերային արուեստի մէջ ունեմ ստեղծագործելու իմ կերպը, ստեղծել եմ իմ տեսակը: Եւ իմ նկարահանած շարժանկարներից այնուամենայնիւ կան մի քանիսը, որոնք բնորոշ են իմ այդ տեսակին, արտայայտում են բեմադրիչի իմ ճիշդ կերպը` «Ճերմակ քաղաքը», «Վերադարձ աւետեաց երկիր» եւ «Պոէտի վերադարձը»: Այս երեքը իրենց ձեւի մէջ աւելի մաքուր են արուած, քան միւսները, որոնք մի քիչ կիսագեղարուեստական, կիսախաղարկային նշոյլներ ունեն իրենց մէջ: Ինձ համար շատ կարեւոր է միջավայրի շունչը պահպանելը, եւ եթէ դա ինձ յաջողւում է, ուրեմն ստեղծագործութիւնը լաւն է:

«Ա.».- Դուք կարծում էք, որ վաւերագրութիւնն աւելի՞ ճիշդ է ցոյց տալիս ժամանակը, քան` գեղարուեստակա՞նը:

Յ. Խ.-Ինձ համար չկայ վաւերագրութիւն եւ գեղարուեստականութիւն: Ինձ համար կայ շարժապատկերի լեզու եւ ճիշդ մթնոլորտը, ճիշդ պատկերը, ճիշդ վիճակը ժապաւէնի վրայ արտայայտելու կարողութիւն: Եթէ դու  կարողանաս դա անել` ճիշդ պատմութիւնը ճիշդ ձեւով ցոյց տալ, կը մնայ եւ կը դառնայ  արուեստ: Շարժապատկերը ինձ համար այդ է, եւ ես դ’ա եմ անում:

«Ա.».- Չէ՞ք փորձել դպրոց հիմնել եւ դասաւանդել  երիտասարդներին:

Յ. Խ.- Ժամանակին դասաւանդել եմ, սակայն  մեր համալսարանների շարժանկարների բաժինները թեքնիկապէս շատ թոյլ են, յագեցած չեն, եւ հնարաւոր չի լինում պէտք եղածը փոխանցել, միւս կողմից էլ յաճախ պատահական մարդիկ են գալիս սովորելու այդ մասնագիտութիւնը, եւ ես դադարեցի դասաւանդել…  Սակայն «Ոսկէ ծիրանի» շրջանակներում մենք հիմնել ենք շարժապատկերի դպրոց եւ, արտասահմանից հրաւիրելով յայտնի բեմադրիչների եւ շարժապատկերի գործիչների` երկու տարի վարպետութեան դասընթացներ ենք անցկացրել: Նոյնիսկ համալսարանն աւարտած մարդիկ են եկել եւ մասնակցել:

«Ա.».- Պարո՛ն Խաչատրեան, այսօր բազմաթիւ շարժանկարներ  են նկարահանւում, ինչպէ՞ս կարելի է տարբերել լաւն ու վատը:

Յ. Խ.- Այսօր նկարահանելը շատ հեշտ է դարձել: Բոլորի ձեռքի տակ էլ թուային սարքաւորումներ կան, եւ դրանք թոյլ են տալիս արագ ու հեշտ նկարել… Բայց նկարուող ամէն ինչը չէ, որ շարժապատկեր է, արուեստ է…  Դրանք ընդամէնը շարժեր են, որոնք մարդուն հնարաւորութիւն են տալիս  իր տեսածը, իր զգացածը ցոյց տալ: Մի մասը դա անում է  գռեհկութեամբ, մի մասը` միւս մասին նախանձելով… Եւ  քանի որ Հայաստանի հեռուստաեթերում էլ այսօր տիրում է  վայրի դրամատիրութիւնը, դրանք նաեւ ցուցադրւում են հեռուստատեսութեամբ եւ դիտւում իբրեւ շարժապատկեր… Բայց ի հարկէ, շատ-շատ քիչ թուով աշխատանքներ կան դրանց մէջ, որ կարելի է շարժապատկեր անուանել, կամ որ արուեստի նշոյլ ունեն իրենց մէջ: Արուեստի իսկական գործը պէտք է բռնի ժամանակի քննութիւնը:

Պատրաստեց՝ ԱՆՈՒՇ ԹՐՈՒԱՆՑ

Share this Article
CATEGORIES