Արուեստի Աշխարհէն. Այս Անգամ Ալ` Չին

Պատրաստեց՝ Լ. ԿԻՒԼՈՅԵԱՆ – ՍՐԱՊԵԱՆ

Մայր ու տղա՞յ…

ՀԱՄԱՑԱՆՑԸ ԿԸ ՍՆԱՆԻ ԶԳԱՅԱՑՈՒՆՑ ՏԵՂԵԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՎ: ՀԵՏԵՒԱԲԱՐ ԶԱՐՄԱՆԱԼԻ ՉԷ, ՈՐ «ՄՈՆԱ ԼԻԶԱ»-Ի ԻՆՔՆՈՒԹԵԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՈՂ ՎԱՐԿԱԾՆԵՐԸ ՀԵՏԶՀԵՏԷ ԱՒԵԼԻ ԹԱՓ ԿՈՒ ՏԱՆ ԵՐԵՒԱԿԱՅՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՍՐԸՆԹԱՑ ՏԱՐԱԾՈՒՈՂ ԼՈՒՐԻ ԿԸ ՎԵՐԱԾՈՒԻՆ ՀԱՄԱՑԱՆՑԻ ՎՐԱՅ: ՍԱԿԱՅՆ ԻՏԱԼԱՑԻ ՊԱՏՄԱԲԱՆԻ ՄԸ ՄԷԿ ՆՈՐ ՏԵՍՈՒԹԻՒՆԸ, ԹԷ ԱՆ ՀԱՒԱՆԱԲԱՐ ԽՈՐՀՐԴԱՒՈՐ ՉԻՆ ՄԸՆ ԷՐ, ՄԵԾ ՄԱՍԱՄԲ ԽԷԹ ԱՉՔՈՎ ԿԸ ԴԻՄԱՒՈՐՈՒԻ: «Ա. ԷՖ. ՓԷ.» ԿԸ ՄԱՆՐԱՄԱՍՆԷ.

Իտալացի պատմաբան Անճելօ Փարաթիքոյի համաձայն, Մոնա Լիզա հաւանաբար չին ստրուկ մըն էր եւ նոյնինքն` Լէոնարտօ տա Վինչիի մայրը, ինչ որ կը նշանակէ, թէ 15-րդ դարու բազմատաղանդ արուեստագէտը ծագումով կէս չին էր: Անշուշտ համացանցի վրայ խելայեղ ալիք մը բարձրացուց լուրը, երբ հրապարակուեցաւ անցեալ շաբաթ:

Իտալիացի վիպագիր Անճելօ Փարաթիքօ «Սաութ Չայնա Մոռնինկ Փոսթ» թերթին յայտնած է հետեւեալը. «Մոնա Լիզայի թիկունքին պատկերուած է չինական բնանկար մը, նոյնիսկ անոր դիմագիծը չինական է»:

Համացանցի վրայ նաւարկող չիներ անմիջապէս իրենց զարմանքը եւ կասկածը յայտնեցին` գեղանկարին երգիծական տարբերակները ստեղծելով, Մոնա Լիզայի նուրբ դէմքը փոխարինելով չին կատակաբաններու դէմքով, նոյնիսկ` բրիտանացի դերասան Ռոան Աթքինսընի (Միսթըր Պին):

Շատ քիչ բան յայտնի է արուեստագէտ, գրագէտ, ուսողագէտ եւ յայտնագործող բազմատաղանդ Լէոնարտօ տա Վինչիի մօր` Քաթարինայի վերաբերեալ: Նոյնպէս` վիճարկութեան նիւթ է Փարիզի Լուվր թանգարանին մէջ ցուցադրուող դիմանկարին մէջ պատկերուած կնոջ ինքնութիւնը:

Փարաթիքօ, որ այս օրերուն պիտի հրապարակէ «Լէոնարտօ տա Վինչի. չին ուսումնասիրող մը` կորսուած Վերածնունդի ժամանակներու Իտալիոյ մէջ» վերնագիրով գիրք մը, կը մէջբերէ աւստրիացի ջղաբան Սիկմընտ Ֆրոյտի 1910-ին հրապարակած այն ենթադրութիւնը, թէ գեղանկարին ներշնչման աղբիւրը նոյնինքն արուեստագէտին մայրն էր:

«Լէոնարտոյի հօրը հարուստ յաճախորդներէն մէկը կը պահէր Քաթարինա անունով ստրուկ մը: 1452-ին Լէոնարտոյի ծնունդէն ետք անոր մասին ոչ մէկ վաւերական արձանագրութիւն պահուած է», ըսած է ան:

Չինական կապի մը առկայութեան ապացոյցները չնչին են: Փարաթիքօ կ՛ըսէ, թէ ինք մինչեւ «որոշ տեղ մը» վստահ է, թէ տա Վինչիի մայրը եկած էր Արեւելքէն: «Զայն Արեւելքէն եկած չին մը նկատելու համար պէտք է հետեւցնենք մեր եզրակացութիւնները», կ՛աւելցնէ ան:

Թուիթըրի համազօր չինական Սինա Ուիպօ ընկերային հաղորդակցութեան ցանցին վրայ հրապարակուած հակազդեցութիւնները անհաւատելի են:

«Շատ տխուր եմ, որ կը կարծէք, թէ ես օտարական մըն եմ: Պիտի ուզէի ծնունդը ըլլալ այն վայրին, ուր սիրուած եմ», կը գրէ մէկը: Անոր պատկերած Մոնա Լիզան իր քիթը կը սրբէ թաշկինակով:

Համացանցի վրայ հրապարակուած հակազդեցութիւններու շարքին է նաեւ մարդամեքենայ մը, որ բռնած է Մոնա Լիզայի դիմակը:

Կէս օրուան ընթացքին այս նիւթը «դիտուած է» աւելի քան 4 միլիոն անգամ եւ վերարտադրուած է 160 հազար անգամ:

«Այժմ կ՛անդրադառնամ, թէ անոր ժպիտը ինչո՛ւ այսքան խորհրդաւոր է եւ թաքուն. ճի՛շդ չինական է», կը յայտարարէ մէկը: