Հարցազրոյց Նկարիչ, Թատերագիր, Գրող, Դերասան Վահէ Պէրպէրեանին Հետ. Հանդիսատեսը Կը Խնդացնեմ` Միաժամանակ Մտածել Տալով Անոր

ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.- «Եթէ»-ն ալ իր այս յաջող ընթացքով, սպառած տոմսերով յաջորդական ներկայացումներով եկաւ ապացուցելու,  որ Վահէին հանդէպ մեր հանրութիւնը յատուկ սէր մը, յատուկ կապ մը ունի: Ինչ որ Վահէն հրամցնէ, կը սիրուի, կը փնտռուի: Ուրկէ՞ կը կարծես կու գայ այս վերաբերումը:

ՎԱՀԷ ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ.- (Խնդալով) Ատիկա պէտք է հանրութեան հարցնենք: Անկեղծ ըսած` ես ալ չեմ գիտեր: Կրնամ որոշ ենթադրութիւններ ընել` քիչ մը անհամեստ ըլլալու գնով: Հաւանաբար յաջողութեան պատճառներէն մէկը այն է, որ մենախօսութիւններս կարելի եղածին չափ անկեղծ են եւ անպաճոյճ: Կը խօսիմ բաներու մասին, որոնք բոլորիս մտածել կու տան, բոլորս կը մտահոգեն, բայց` մէկ տարբերութեամբ, որ ես այս հարցերուն մէջ հիւմըրը կը գտնեմ ու մեզ չարչարող բաները ծիծաղելի կը փորձեմ դարձնել: Օրինակի համար, այս անգամուան նիւթը գրեթէ ամբողջութեամբ անձկութեան մասին է, բան մը, որ զիս յաճախ կը տագնապեցնէ: Բայց կրցած եմ հիւմըրը գտնել ու կ՛անդրադառնամ, որ հանդիսատեսն ալ շատ լաւ կը հասկնայ, թէ ինչի՛ մասին կը խօսիմ, ու լիաթոք կը խնդայ վիճակին անհեթեթութեան վրայ:

Ա. Պ.- Մենակատարումները առանձնացնելով արուեստի մնացեալ ստեղծագործութիւններուդ, արտադրութիւններուդ ցանկէն` ի՞նչ կը հետապնդեն անոնք. թեթեւ ժամա՞նց, ընկերային բարոյախօսութի՞ւն: Իրենց տնտեսական օգուտներէն անդին, Վահէին ի՞նչ բաւարարութիւն կը բերեն այս ներկայացումները:

Վ. Պ.- Ես կը հաւատամ, որ բոլոր արուեստներուն մէջ, անխտիր, արուեստագէտին նպատակը նախ եւ առաջ հանրութեան հետաքրքրութիւնը պահել, զուարճացնել է: Այս պարագային զուարճացնել բառը կը գործածեմ անգլերէն entertain բառին իմաստով: Եթէ դիտողը կամ ընթերցողը թարմութիւն չտեսնէ, ըսածդ որքան ալ կարեւոր ըլլայ, իր տեղը պիտի չհասնի: Իմ մենախօսութիւններուս հիմնական նպատակը զուարճացնել է: Հանդիսատեսը մօտ երկու ժամ խնդացնել: Բայց ատիկա ընել` խօսելով այնպիսի նիւթերու մասին, որ միաժամանակ քիչ մը մտածել տամ անոր: Այս բոլորէն զատ, անշուշտ ամէնէն կարեւոր բաւարարութիւնը ինծի համար այն է, որ ամէն մենախօսութիւն ինծի առիթ կու տայ, որ պարպուիմ: Մէջիս կուտակուածը թափեմ եւ հանգստանամ: Անշուշտ առիթ կու տայ նաեւ, որ հանրութեան հետ կապ մը ստեղծեմ եւ սիրած գործս ընեմ: Այլապէս նկարիչին կամ գրողին կեանքը քիչ մը շատ աշխարհէն կտրուած, միայնակ կեանք մը կրնայ ըլլալ:

Ա. Պ.- Այս ներկայացումները պատրաստելու համար պէ՞տք է հանրութեան տարբեր շերտերուն հետ լայն ու կենդանի շփում ունենաս: Եթէ այո, նկարիչ Վահէէն որքա՞ն զոհաբերութիւն կը պահանջէ այս աշխատանքը:

Վ. Պ.- Ճիշդ այդ մասին արդէն կը խօսիմ: Հանրութեան հետ կենդանի շփում ունենալը շատ կարեւոր է ըրածիս համար: Բայց ատիկա զոհողութիւն չեմ նկատեր, որովհետեւ ինչպէս կ՛ըսէի, առիթ կու տայ, որ իմ աշխատանոցէս դուրս ելլեմ, թարմանամ եւ դերասանի կամ մենակատարի գլխարկս դնեմ:

Ա. Պ.- Վահէն միշտ շրջապատուած է արուեստի հանդէպ հետաքրքրութիւն եւ սէր ունեցող երիտասարդներով: Շատ դիւրութեամբ այդ երիտասարդները կրնային օտար շրջանակներու մէջ գտնել իրենց հետաքրքրութիւնները: Ի՞նչն է, որ այս տղաքն ու աղջիկները կը հրապուրէ դէպի քեզ: Անմիջականութի՞ւնդ, տաղանդաւոր, սակայն համեստ ու մատչելի, խրախուսող ու ներողամիտ, չթելադրող, սակայն ուղի ցոյց տուող ա՞նձդ:

Վ. Պ.- (Խնդալով) Նորէն անհամեստութիւն պիտի ըլլայ այս մասին խօսիլը: Հաւանաբար երիտասարդութեամբ շրջապատուած ըլլալուս պատճառները այն բոլորն են, ինչ որ թուեցիր: Կը տեսնեն, որ անպայման օտար շրջանակներու մէջ ըլլալու պէտք չունին որակաւոր արուեստով զբաղելու համար: Իրենց համար մեծ գոհունակութիւն է հայկական մթնոլորտի մէջ որակ եւ արհեստավարժութիւն տեսնելը: Կարծեմ ուրիշ բան մըն ալ կայ` իմ շուրջս կը հաւաքուին իրար գտնելու համար:

Ա. Պ.- Ձեռնարկներուդ, մանաւանդ այս մինակ ներկայացումներուդ աշխարհատարած յաջողութիւնը կը թելադրէ որոշ կազմակերպուածութիւն: Վահէի գործերու կազմակերպումին մասին կրնա՞ս խօսիլ:

Վ. Պ.- Չես կրնար երեւակայել, թէ որքա՛ն կազմակերպուած աշխատանք կը պահանջեն այս բոլորը: Միայն «Եթէ»-ին պարագային, ամէն գիշեր ամբողջ բանակ մը կ՛աշխատի: Արտադրիչը, ինչպէս «Սակայն»-ի պարագային, դարձեալ Քրիսթինա Շիրինեանն է, որուն հետ տարիներէ ի վեր կ՛աշխատիմ: Ան բացառիկ գործ կը տեսնէ: Իսկ համադրողը Մելիսսա Մազմանն է, որ նոյնպէս տարիներէ ի վեր հետս կ՛աշխատի: Կինս` Պեթին, որ խումբին ողնայարն է, երկու տարբեր ժապաւէններու վրայ աշխատելով զբաղած է. այնպէս որ, այս անգամ չկրցաւ ֆիզիքապէս իր մասնակցութիւնը բերել, բայց իր ներդրումը միշտ ալ հոն է: Ասկէ զատ, անշուշտ կան տասնեակ մը երիտասարդ-երիտասարդուհիներ, որոնց հազար տեսակ գործ կը վստահուի` նկարահանումներէն բռնած մինչեւ հանդիսատեսին իր աթոռը տանելու գործը: Եւ այս բոլորը կ՛ըլլան բացառիկ բծախնդրութեամբ: Արդէն, երբ ձեռնարկներուն ներկայ կ՛ըլլաք, վստահ եմ, որ կ՛անդրադառնաք:

Ա. Պ.- Նկարչական ոլորտի մէջ վերջին տարիներուն ինչո՞վ զբաղած է Վահէն: Ցուցահանդէսներ` անհատական, խմբային:

Վ. Պ.- Այս վերջին շրջանին նկարչական նոր շարքի մը վրայ կ՛աշխատիմ, որ բաւական տարբեր է նախկին գործերէս: Այս նոր գործերը շատ աւելի գունաւոր են եւ մէջը շատ շարժում ըլլալով` քիչ մը իմ երիտասարդութեան օրերու նկարներս կը յիշեցնեն: Ներկայիս La Joya-ի իմ կալերիս (Midison Gallery) գործերս կը ցուցադրէ Aspen-ի տարեկան մեծ ցուցահանդէսին եւ ատոր համար շատ ուրախ եմ: Ծրագիրներ կան Պէյրութի մէջ ցուցահանդէս մը տալու, բայց Լիբանանի քաղաքական կացութեամբ քիչ մը մտահոգ եմ: Չեմ գիտեր: Անշուշտ Լոս Անճելըսի մէջ ալ այս տարուան վերջաւորութեան ցուցահանդէս մը ունենալու մասին կը խօսինք, բայց թուականը յստակ չէ տակաւին: Պէտք է ըսել, որ այս վերջին երկու տարիները նկարչութեան մէջ, ինծի համար շատ կարեւոր եղած են, որովհետեւ նոր, հետաքրքրական տեղեր գտած եմ ինքզինքս:

Ա. Պ.- Թատերագիր ու արձակագիր Վահէէն յառաջիկային անակնկալներ կրնա՞ք սպասել:

Վ. Պ.- Ներկայիս ամէնէն հետաքրքրական ծրագիրը որուն վրայ կ՛աշխատիմ, Armenian Improv-ն է: Թատրոնի խումբէն եօթը դերասաններով, ներառեալ ես, որոշած ենք յուլիս 21-էն սկսեալ վեց յաջորդական կիրակիներ հանրութեան համար հայերէնով  յանկարծաբանութեան երեկոներ ներկայացնել Sherman Oaksի Whitefire Theatre-ին մէջ: Հոն, ուր «Պարոն Կարպիս»-ը ներկայացուցինք: Այս յանկարծաբանութիւնները բոլորովին խենթ ու խելառ, տեղւոյն վրայ շինուած բաներ են, միայն ոչինչէն բան մը ստեղծելու եւ ժողովուրդը զուարճացնելու համար, սակայն հոն հասնելու համար ահագին եւ լուրջ աշխատանք տարած ենք: Ասոր արտադրիչը Մելիսսան է, խումբին մեծ մասը երիտասարդներ են եւ ժանրը բոլորովին նորութիւն է թէ՛ մեզի եւ թէ՛ սփիւռքի հայութեան համար: Ինչպէս ըսի, ասիկա միայն ու միայն հաճելի ժամանցի համար է` ուղղուած առաւելաբար երիտասարդ հանդիսատեսին:

Գալով գրելուն, վերջերս անգլերէնով նոր բան մը գրեցի արուեստագէտի մը մասին: Կտորը ամբողջութեամբ երկխօսութիւն մըն է նկարիչին եւ իր սիրահարին միջեւ, սակայն տակաւին չեմ որոշած, թէ ինչի՛ պիտի վերածեմ` թատրոնի՞, թէ՞ ժապաւէնի սքրիփթի: Ատկէ զատ, դարձեալ անգլերէնով թատերախաղ մը վերջացուցած եմ, որ կը մտածեմ արտադրել, բայց քիչ մը դաւաճանութեան պէս բան մը կը զգամ, երբ հայերէնի փոխարէն` անգլերէնով աշխատիմ:

Ա. Պ.- Կրնա՞ս նկարագրել Վահէին ապրած միջավայրը` իր աշխատանոցը, իր շրջապատը, իր ընկերութիւնը, իր ընտանիքը, իր ընթերցումները, իր ժամանցը:

Վ. Պ.- Բաւական դժուար հարցում է: Կ՛ապրիմ 6 յարկաբաժիններէ բաղկացած շէնքի մը մէջ, որուն երեք յարկաբաժինները մերն են: Մէկուն մէջ կը բնակինք, միւսը արուեստանոցս է, իսկ երրորդն ալ նկարներու պահեստանոցս է, ուր յաճախ այցելուներ կու գան գործերու նայելու: Նոյն շէնքին մէջ նաեւ կ՛ապրի մայրս, քրոջս հետ, եւ Պեթիին քրոջը տղան ու իր կինը: Այնպէս որ, ամբողջ շէնքը տեսակ մը քըմփաունտ է, եւ մնայուն կերպով եռուզեռ մը կայ: Երբ կը ներկեմ, արուեստանոցիս դուռը միշտ բաց է, եւ երիտասարդութիւն մը կայ, որ իր տան պէս հարազատ կը զգայ այստեղ: Երբեմն երաժշտական երեկոներ կ՛ունենանք: Երբեմն աշխատելու ժամանակ ընկերներ կը նստին, կը խմեն ու ինծի կ՛ընկերակցին: Մէկ խօսքով, միշտ բան մը կայ, որ մեզի արթուն կը պահէ: Նոր թատերախաղիս մէջ նկարիչը կ՛ըսէ, որ` «Ես շատ առանձին ձգուելիք մարդ չեմ, ինքզինքս կրնամ շատ դիւրին խենթացնել»: Կարծեմ ես ալ քիչ մը այդպէս եմ, պէտք է միշտ շուրջս մարդ ըլլայ, որ զիս տխուր տեղերէ հեռու պահէ:

Երբ երիտասարդ էի, նկարներս երիտասարդութեանս թարմութիւնը եւ ինքզինքս փաստելու կիզիչ մարմաջը կը ցոլացնէին: Գործածած գոյներս միշտ վառ էին եւ փայլուն: Շատ կը սիրէի նախնական գոյներ գործածել` կարմիրներ, դեղիններ եւ նարնջագոյններ: Ցուցամոլութեան պէս բան մը կար գործերուս մէջ, թաքուն փափաք մը` տպաւորելու եւ սահմաններս գծելու: Սակայն անդրադարձած եմ, որ արուեստագէտ մը որքան տարիքը առնէ, այնքան կը հասուննայ, եւ որքան հասուննայ, այնքան նուազ կը փորձէ ինքզինք փաստել: Ժամանակի ընթացքին գործերս աւելի եւ աւելի անկեղծ եւ համեստ դարձան: Հիմա ինծի համար որակաւոր արուեստի ամէնէն կարեւոր հրամայականը իմ ներաշխարհիս բոլոր ծալքերը ամէնէն անկեղծ ձեւով արտայայտելն է: Իմ յստակ գունատախտակս ունիմ հիմա: Որոշ գոյներ կան, որոնք այլեւս բնաւ չեմ գործածեր, իսկ այն գոյները, որոնք կը գործածեմ, աչք ծակող, վառ գոյներ չեն: Գործերս աւելի անկեղծ եւ անպաճոյճ դարձած են, եւ որքան տարիքս առնեմ, այնքան աւելի մանկականութիւն մը եւ միամտութիւն մը կը մտնէ գործերուս մէջ: Բիւրեղութիւնը բանալին է: Կը յիշեմ, տարիներ առաջ, երբ նոր սկսած էի գործերս ցուցադրել, մէկը ինծի ըսաւ` «Այս նկարներդ, չեմ գիտեր, երեխաս ալ կրնայ ընել»: Ես ալ ըսի, որ` «Հաւանաբար երեխադ կրնայ ընել, բայց կը կասկածիմ, որ դուն կրնաս»:

Share this Article
CATEGORIES

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus ( )