ԶԻՆԵԱԼ ՊԱՅՔԱՐԻ ՆՈՐՕՐԵԱՅ ՆԱՀԱՏԱԿ ՊԵՏԻԿ ԻՆՃԷԵԱՆԻ ՆԱՀԱՏԱԿՈՒԹԵԱՆ 35¬ԱՄԵԱԿԻ ԱՐԺԱՆԱՎԱՅԵԼ ՆՇՈՒՄ

«Միայն զէնքով կայ հայոց փրկութիւն» կարգախօսին հաւատացած, անով առաջնորդուելով զինեալ պայքարի ուղին իբրեւ ճակատագիր ընտրած եւ մեր վրիժառու բազուկներուն հետեւելով նորօրեայ պայքարի անդրանիկ նահատակը հանդիսացած Պետիկ Ինճէեան իր նահատակութենէն 35 տարի ետք «հանգիստ հող մտաւ» ուրբաթ, 27 մայիսին, երբ Փարիզէն բերուած անոր աճիւններէն մաս մը թաղուեցան իր սիրեցեալ Այնճարի ազգային գերեզմանատան մէջ:

Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ «Կարմիր լեռ» կոմիտէի դաստիարակչական յանձնախումբին, երեկոյեան ժամը 7:00¬ին գերեզմանատան մէջ Եռագոյնով եւ ՀՅԴ¬ի դրօշակով ծածկուած յուշակոթողին շուրջ համախմբուած էին Պետիկ Ինճէեանի հետ ապրած, զայն մօտէն ճանչցած անձեր, ինչպէս նաեւ անոր նահատակութեան պատգամով թրծուած ԼԵՄ¬ականներ, ՀՄԸՄ¬ականներ, պատանիներ ու երիտասարդներ:  Հոգեհանգստեան արարողութենէն ետք յուշակոթողին տակ զետեղուեցան Պ. Ինճէեանի աճիւնները, որոնք ծածկուեցան Պ. Ինճէեանի նահատակութեան վայրէն եւ Սարդարապատէն բերուած հողով: Այսպիսով իսկական հանգիստ գտաւ Պ. Ինճէեան, որ զաւակն ու ծառան եղած էր այս գիւղին` իբրեւ տիպար ապրելով ու յիշուելով: Ապա տեղի ունեցաւ Արարատը, Դաշնակցութեան զինանշանը եւ Պ. Ինճէեանի լուսանկարը կրող յուշաքարի բացում: ՀՄԸՄ¬ի Այնճարի մասնաճիւղի շեփորախումբին կողմէ հնչած նուագի կշռոյթին տակ Այնճարի քաղաքապետին եւ ՀՅԴ ԼԵՄ¬ի «Շ. Միսաքեան» մասնաճիւղին կողմէ ծաղկեպսակներ զետեղուեցան յուշաքարին առջեւ:

«Վէրքերով լի» երգի հաւաքական մեկնաբանութենէն ետք ներկաները ուղղուեցան Այնճարի «Սարգիս Զէյթլեան» կեդրոն, ուր տեղի ունեցաւ Պ. Ինճէեանի նուիրուած յիշատակի հանդիսութիւն:

ՀՄԸՄ¬ի շեփորախումբին կողմէ հնչած Հայաստանի եւ Լիբանանի քայլերգներու ունկնդրութենէն ետք ձեռնարկին բացման խօսքը արտասանեց Խաժակ Հերկելեան, որ անդրադարձաւ սարդարապատեան ոգիով թրծուած երիտասարդին, որուն լուռ նահատակութիւնը դարձաւ բոցավառ ջահ մը` մեր գոյապայքարի սրբազան երթին վրայ: Ան դիտել տուաւ, որ Հայաստանի անկախութեան 58-րդ տարեդարձէն օր մը առաջ պայթիւնով մը նահատակուած Պ. Ինճէեան իր նահատակութեամբ վերածուեցաւ անձնուիրութեան վառ օրինակի, որ կը շարունակէ դաստիարակել գիւղի պատանիներն ու երիտասարդները, որոնք պատրաստ են մերժելու թրքական քաղաքականութիւնն ու թրքաբարոյ երեւոյթները, պատրաստ են դառնալու Հայ դատի զինուորներ, տէր կանգնելու Հայաստանին ու հերոսական Արցախին` իրենց սրտերուն մէջ միշտ ունենալով ամբողջական Հայաստանի տեսլականը:

Իր խօսքը եզրափակելով` Խ. Հերկելեան հաստատեց, որ Պ. Ինճէեանի գծած ու որդեգրած ուղին յստակ էր, Մուսա լերան հերոսներուն քալած ճամբան էր` աւելցնելով, որ իրենք պիտի շարունակեն այդ ճամբով ընթանալ:

Ապա ցուցադրուեցաւ ՀՅԴ ԼԵՄ¬ի «Շաւարշ Միսաքեան» մասնաճիւղին կողմէ պատրաստուած տեսաերիզ մը` Պ. Ինճէեանի կեանքը, տարած աշխատանքները, նկարագրային ուրոյն գիծերը, գործունէութեան տարբեր մարզերը, ինչպէս նաեւ նահատակութիւնը ներկայացնող:

Նարեկ Վարդանեան մեկնաբանեց Պ. Ինճէեանի յիշատակին նուիրուած երգը, որմէ ետք խօսք առաւ զինեալ պայքարի ճամբուն վրայ ինկած նահատակին ընկերը` Մովսէս Թ. Հերկելեան, որ իր յուշերուն եւ տպաւորութիւններուն ընդմէջէն հարազատ կերպով գծեց պատանի ու երիտասարդ Պետիկի լուսաշող ու խորհրդանշական պատկերը:

 

Անդրադառնալով  այն իրողութեան, որ հայոց պատմութիւնը ցոյց տուաւ, թէ կարելի չէ արդարութեան հասնիլ միջազգային ընտանիքին եւ օտար պետութիւններուն վստահելով` բանախօսը նշեց, որ հայութիւնը որդեգրեց հայոց պահանջատիրական պայքարի ուղին` զգետնելով ճիւաղներն ու ոճրագործները, որոնք երբեք իրենց արժանի պատիժը պիտի չստանային, եթէ չըլլային հայկական բազուկները:

Մ. Հերկելեան այս ուղիին վրայ ինկած Պ. Հերկելեանի մասին խօսելով ըսաւ. «Մենք գաղափարի ընկերներ էինք: Մեզի համար բարոյական սկզբունքները գերադաս էին բոլոր անհատական նկատառումներէն, մենք անկեղծ էինք մէկզմէկու նկատմամբ, ջինջ ու յստակ»: Այս ընկերական ոգին եւ օրինակելիութեան հիմքը Պ. Ինճէեանը նկատեց ան, որովհետեւ նահատակ ընկերը օժտուած էր վեհանձնութեամբ, լայնախոհութեամբ, անաչառութեամբ, արդարամտութեամբ եւ հարցերը լուծելու ուրոյն կարողականութեամբ: Ան ազնիւ էր, խոնարհ, մեղմ եւ կը գրաւէր բոլորը, իր շուրջ եղողները իր ներկայութեամբ կ՛ամրապնդուէին իրենց ազգայնականութեան մէջ:

Անդրադառնալով երիտասարդական տարիներուն` Մ. Հերկելեան նշեց, որ երբ իւրաքանչիւրը կը խօսէր իր ապագայ ծրագիրներուն ու տեսլականներուն մասին` Պետիկ կը մնար լուռ ու զգալի կ՛ըլլար, որ ան թաքուն բան մը ունի, միշտ լրջախոհ էր եւ խոր մտածումներու մէջ: «Ընկեր Պետիկի դէմքը փոխուած էր, խոհուն աչքերը կայծակի պէս կը փայլէին: Այո՛, կարծես անոր բախտը բացուած էր: Ի՛նչ կրնար ըլլալ իրեն համար աւելի փայլուն ապագայ, քան նուիրուիլ ազգային- պահանջատիրական պայքարին», ըսաւ բանախօսը: Ան նշեց, որ ներկայիս Պ. Ինճէեանի դէմքը քանդակուած է ակումբին մէջ` Բ. Սիւնիի դիմաց, որուն եւ նահատակ ընկերոջ միջեւ միշտ ալ հասարակաց գիծեր նկատած էր բանախօսը, իսկ այսօր երկուքն ալ իրենց լուռ ներկայութեամբ խօսուն են:

Իր խօսքը եզրափակելով` Մ. Հերկելեան հաստատեց, որ մեր պատմութիւնն ու մեր հերոսներուն արարքները պէտք է փոխանցել նոր սերունդներուն, որպէսզի անոնք հպարտանան ու ներշնչման աղբիւր ունենալով շարունակեն անոնց նուիրականութեան ու անձնազոհութեան ուղին:

Իրմա Տէտէեանի կողմէ տպաւորիչ կերպով ներկայացուած ասմունքէն ետք օրուան պատգամը փոխանցեց Փիթըր Գարակէօզեան, որ լուսարձակի տակ առաւ Պ. Ինճէեան տիպար դաշնակցականը, իր կեանքով ու նահատակութեամբ օրինակելի անձը, որմէ բազմաթիւ պատգամներ պէտք է քաղել այսօր:

1970¬ական թուականներուն տիրող կացութեան անդրադառնալով` բանախօսը նկատել տուաւ, որ անկիւնադարձային այդ տարիներուն սփիւռքի սիրտը հանդիսացող լիբանանահայ գաղութը կը պայքարէր երկու տարբեր ուղղութիւններով` քաղաքացիական պատերազմի բերումով ներքին ապահովական հարցերու դասաւորում եւ Հայ դատի գործնական աշխատանքներուն եւ պահանջատիրական երթին մէջ նոր էջի բացում: «ՀՅԴ¬ի կողմէ Հայ դատի գործնական պայքարի դաշտ նետուելու գծով եղած կոչերուն առաջին ընդառաջողներուն կարգին էր մեր աննման Պետիկը, որ եկաւ ըսելու` «պատրաստ եմ», անձնուրաց զոհողութեամբ յանձնառու եմ սրբազան պայքարին», կեցուածք մը, որ դաշնակցականի բարոյական տիպարի գլխաւոր յատկանիշներէն մէկն է: Փ. Գարակէօզեան անդրադարձաւ այն իրողութեան, որ Պետիկ եւ անոր ընկերները թէեւ Հայաստանը չէին տեսած, սակայն անոնց հոգիներուն մէջ կա՛ր Հայաստան մը, Տարօն մը, Մուսա լեռ մը, կային հայու դիւցազնական թռիչքները, անոնք կ՛ոգեւորուէին մեր հերոսներուն սխրագործութիւններով: Այս մթնոլորտին մէջ թրծուած տղաքն էին, որ կրցան իրենց գնդակներու շաչիւնով խզել միջազգային քար լռութիւնը եւ արդարութեան ձայնը լսելի դարձնել ամէնուրեք: «Քաջերու այդ փաղանգը կը հաւատար զէնքին եւ սեփական բազուկի ուժին` ամբողջական իմաստով, կը հաւատար, որ այդ միջոցով միայն կարելի պիտի դառնար պարտադրել, որ մեր դատը ճանաչում գտնէ եւ օր մը հայ ժողովուրդին վերադարձուին թուրքին կողմէ զաւթուած հայուն պապենական հողերը», ըսաւ բանախօսը:

 

Անոր համաձայն, «Կարսի հնոց դարձած Այնճար»ի մէջ Հայաստանի եւ հայ ժողովուրդի դատին նուիրուելու սկզբունքով թրծուած Պետիկ եւ իր սերունդի տղաքը բարձր պահեցին հայոց պատիւը եւ հպարտութեամբ լեցուցին անոնց սրտերը, ինչպէս նաեւ հայու քաղաքական գիտակցութիւնը խթանող ուժ դարձան:  Բանախօսը նշեց, որ այս գաղափարաբանութեան ու վճռականութեան շնորհիւ կերտուեցան մայիսեան ու արցախեան յաղթանակները:

Ինճէեանի նահատակութենէն 35 տարիներ ետք նոր սերունդներուն փոխանցուած պատգամին անդրադառնալով` Փ. Գարակէօզեան նշեց, որ Պետիկ եւ իր նահատակ ընկերները մեզմէ կ՛ակնկալեն ամէն գնով պայքարիլ Հայաստանի եւ հայ ժողովուրդի սրբազան դատին համար, սիրել ու պահպանել հայոց լեզուն, գիրն ու գրականութիւնը, մշակոյթն ու եկեղեցին, ըլլալ միաբան` ընդհանրական շահերը վեր դասելով անձնականէն, պայքարիլ Հայաստանի եւ Արցախի զարգացման ու հզօրացման համար:

«Գաղափարի ընկերներուն կը պատգամեն ըլլալ բարոյական բարձր գիտակցութեան տէր հայորդիներ, Դաշնակցութեան հիմնադիրներուն նման գաղափարապաշտ, հայ ժողովուրդի դատին նուիրեալ զինուորներ, մեր ֆետայիներուն նման արի ու վճռակամ, ասպետական, խիզախ, անվեհեր եւ միեւնոյն ատեն համեստ. մէկ խօսքով` ըլլանք ամբողջական դաշնակցականներ», իր խօսքը եզրափակեց օրուան պատգամաբերը:

«Մշակ բանուոր»ով յիշատակի ձեռնարկը հասաւ իր աւարտին:

Նշենք, որ այս առիթով ՀՅԴ «Կարմիր լեռ» կոմիտէի դաստիարակչական յանձնախումբին կողմէ պատրաստուած էր Պետիկ Ինճէեանի նուիրուած գրքոյկ մը` անոր մասին վկայութիւններ բովանդակող գրութիւններով եւ լուսանկարներով: