«Թուրան». «Ծախուա՞ծ Է Արդեօք Ամերիկեան Դիւանագիտութիւնը»

ԱՆՆԱ ԲԱՐՍԵՂԵԱՆ

Ազրպէյճանը մեծ ջանքեր է գործադրում, որպէսզի բարձրաստիճան ամերիկեան դիւանակալ պաշտօնեաները, օրէնսդիրները, քաղաքական գործիչները այցելեն երկիր` չնայած այն հանգամանքին, որ Քոնկրեսը մի քանի տարի առաջ արգելել է բարձրաստիճան գործիչներին արտաքին միջոցների հաշուին այցեր կատարել:

Պաքւում տեղի ունեցած վերջին միջոցառումները, Պարաք Օպամային նախկին խորհրդականի եւ Քոնկրեսի հեղինակաւոր մի շարք պաշտօնեաների մասնակցութեամբ, վտանգաւոր միտումներ են ստեղծում, որ նման այցելութիւնների միջոցով ազրպէյճանական կառավարութիւնը փորձում է սիրաշահել Միացեալ Նահանգներին:

Մայիսի 29-ին Պաքւում կայացած ազրպէյճանա-ամերիկեան ֆորումին, որը հովանաւորուել էր պետական նաւթային ընկերութեան կողմից, մասնակցել էին Պարաք Օպամայի նախկին երեք խորհրդականները` Տէյվիտ Պլաֆը, Ճիմ Մեսսին եւ Ռոպըրթ Կիպզը, ինչպէս նաեւ` տասնեակ այլ մասնակիցներ, որոնց թւում էին պաշտպանութեան նախարարի նախկին տեղակալը, նախկին հանրապետական թեկնածու Ռիչարտ Լուկարան եւ այլոք: Եւ սա Ալիեւի` երրորդ անգամ նախագահի թեկնածու առաջադրուելուց ընդամէնը օրեր առաջ:

«Եթէ դուք ուզում էք իմանալ, թէ ինչո՛ւ են բարձրաստիճան գործիչները պատրաստ ծախել իրենց արժէքները, ապա կարող եմ ասել, որ դա ազրպէյճանական ժողովրդի վրայ սովորաբար նստում է մի քանի տասնեակ հազար տոլարներ: Հէնց այդքան է պէտք ազրպէյճանցիներին նրա համար, որպէսզի խորհրդաժողովի ժամանակ լսեն նախկին քաղաքական գործիչների ելոյթները: Վճարւում է նաեւ առաջին կարգի թռիչքով երթեւեկութեան ծախսերը», նշել է Միացեալ Նահանգների ծերակոյտի վեթերանը «Թուրան» լրատու գործակալութեան հետ հարցազրոյցում` ցանկանալով գաղտնի պահել իր անունը:

Այդ ծերակուտականը հրաժարուել է մասնակցել ազրպէյճանա-ամերիկեան ֆորումին` պատճառաբանելով երկրում առկայ մարդու իրաւունքների խախտումները եւ մենատիրական իշխանութիւնը:

«Կան փող աշխատելու մի շարք միջոցներ` առանց ընկնելու բռնատէրի անմիջական լոպպիստական ազդեցութեան տակ: Պաքուի միջոցառման ժամանակ այցելել էին մի շարք հեղինակաւոր քաղաքական գործիչներ, որոնք շռայլօրէն հատուցուել էին իրենց տրամադրած ժամանակի, թռիչքների համար: Դա խայտառակութիւն է մեր դիւանագիտութեան համար եւ պէտք չէ կրկնուի ապագայում», մտահոգուել է վեթերան ծերակուտականը:

«Թուրան»-ի հետ զրոյցում Քոնկրեսի որոշ անդամներ չեն հերքել, որ իրենց այցելութիւնն անվճար է եղել, սակայն որոշ գործիչներ յամառօրէն պնդել են, որ վճարողները ոչ մի կապ չունեն ազրպէյճանական կառավարութեան հետ:

Միեւնոյն ժամանակ «Լեճիսթորմ» կայքում, որտեղ հաւաքւում են Քոնկրեսի տուեալները, ապացուցում են, որ նուազագոյնը չորս քոնկրեսականներ` Տենի Տէյվիս, Ճիմ Պրայտեսթան, Ռուպին Հինոխոսան եւ Հենրի Քուելլարին եւ նրանց օգնականները վարձատրուել են Հիուսթընում տեղակայուած ազրպէյճանական լոպպիստական խմբի` Թիւրքուազ քաունսըլ աֆ ամերիքընզ էնտ Եուրեժիընզի  եւ Թըրքիշ ամերիքըն ֆետերէյշըն օֆ միտուեսթ կազմակերպութեան կողմից, որը համարւում է թուրք-ամերիկեան առեւտրային պալատի դուստր կառոյց:

«Թուրան»-ի հետ վերջերս ունեցած հարցազրոյցի ժամանակ ֆորումին մասնակից Մայքլ Ռուպինը նշել է, որ միջոցառման իրական հովանաւորը «Սոքար»-ն է եղել (Ազրպէյճանի քարիւղի պետական ընկերութիւնը):

Թիւրքուազ քաունսըլ աֆ ամերիքընզ էնտ Եուրեժիընզի եւ Թըրքիշ ամերիքըն ֆետերէյշըն օֆ միտուեսթ կազմակերպութիւնները հրաժարուել են որեւէ մեկնաբանութիւն տալ: Տեղական զանգուածային լրատուամիջոցները յայտնում են, որ այդ կազմակերպութիւնները կապուած են Ֆեթհուլլահ Կիւլենի հետ, որը կիւլենական շարժման առաջնորդն է: Ազրպէյճանցիները փորձում են օգտագործել Միացեալ Նահանգներում գործող թուրքական լոպպիստական խումբը` Կիւլենը, որպէսզի ամրապնդուի ազրպէյճանա-ամերիկեան յարաբերութիւնները:

Նման կերպ բարեկամների ստեղծումը կարող է ազդեցութիւն ունենալ ամերիկեան դիւանագիտութեան վրայ: Յիշէ՛ք, արտաքին գործոց նախարարութիւնն է քաղաքականութիւն իրականացնում, սակայն յաճախ այդ քաղաքականութիւնը ստեղծում է հէնց Քոնկրեսը:

Պատահական չէ, որ Միացեալ Նահանգների արտաքին գործոց նախարար Ճոն Քերրին Ազրպէյճանի վերաբերեալ իր վերջին զեկոյցի մէջ շատ թռուցիկ անդրադարձաւ մարդու իրաւունքների խախտմանը:

Հարցազրոյցի հեղինակը նշել է, որ լուրջ կասկածներ ունի, որ Մամետիարովի եւ Քերրիի հանդիպման ժամանակ պայմանաւորուածութիւն է ձեռք բերել Ալիեւի երրորդ անգամ ընտրուելու վերաբերեալ:

Այսպիսով, Ազրպէյճանը հսկայական միջոցներ է ծախսում անդրքուլիսային դիւանագիտութեան վրայ ազդելու, որը ոչ միշտ, սակայն տալիս է իր դրական արդիւնքները:

«Թայմ»

Share this Article
CATEGORIES

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus ( )