50 Տարի Առաջ (27 Օգոստոս 1963)

Տոմսեր

Հրաշքների Նոր Աշխարհը

(Ինչե՜ր, Ինչե՛ր Կը Պատահին)

Ինչե՜ր տեղի կ՛ունենան Խորհրդային Միութեան երկրագործական ճակատին վրայ եւ կեանքին մէջ առհասարակ.- դժուար է երեւակայել, սակայն ամէնէն անհաւատալի առասպելն իսկ իրականութեան մօտ է:

Ահաւասիկ վերջինը հազարումէկ անակնկալներու շարքէն:

Վերջերս Կիպրոսէն հայրենադարձ հայ մը իրեն հետ հայրենիք կը տանի տարիներով իր մօտ պահած կրիայ մը, մօտ հարիւր վաթսուներկու տարեկան:

Երկուքն ալ կը հաստատուին Ախուրեան անուն կոլխոզին մէջ:

«Սովետական Հայաստան» օրաթերթին թղթակիցը, նկարագրելով յիշեալ կոլխոզին կեանքը, կը գրէ նաեւ կրիայի մասին հետեւեալ կատակաբանութիւնը:

– Տարիներով սփիւռքում իր ջահել օրերը անցկացրած կրիան ներկայումս պառաւել է, սակայն եկել է հայրենիք ու մասնակցում է կոլխոզի շինարար աշխատանքներին: Նա առաջին է խոտահաւաքի մէջ եւ առհասարակ` կեր հաւաքելու բոլոր աշխատանքներում…

«Սովետական Հայաստան»-ի խմբագրութիւնը, որ երկար ժամանակէ ի վեր կը քննադատէ, ի միջի այլոց, Ախուրեան անուն կոլխոզի «ծոյլ» գիւղացիները, այս անակնկալ լուրէն խանդավառ` կրիան… մարդու տեղ դնելով, կը յայտարարէ:

– Հայրենադարձ ընկ. Կրիայեանը Ախուրեանի անուան կոլխոզում օրինակ է հանդիսացել խոտահաւաքի աշխատանքներին:

– Ընկ. Կրիայեանը տիպար օրինակ է մարքս-լենինեան սկզբունքների բարձրասլաց արժանիքներին:

– Ընկ. Կրիայեանը արծուային թռիչքով դերակատարում է իր նորման…

Նոյնիսկ Երեւանի «Գրական թերթ»-ը այս հազուադէպ եւ երկնառաք «գիւղացի»-ն գովելու համար կը գրէ…

– Տեղեկանում ենք, թէ Ախուրեան անուն կոլխոզի նոր նախագահ ընկ. Կրիայեան սփիւռքում ապրելիս գրել է մի վէպ` օտար զաւթիչների կեանքից: Պետհրատը շուտով կը հրատարակի այն…

Հաճելի առասպելը կը ցրուի ա՛յն ատեն միայն, երբ «Սովետական Հայաստան»-ի պարտիական կազմակերպութիւնը Լենինի Ա. կարգի շքանշանը կը տանի «ընկ. Կրիայեան»-ի կուրծքէն կախելու, բայց կը տեսնէ, թէ «ընկերոջ» պատեանը ծակել դիւրին գործ չէ…

Այսուհանդերձ, «Սովետական Հայաստան»-ի խմբագրութիւնը տեղի չի տար եւ կը պնդէ.

– Ախուրեան անուն կոլխոզի պատահարը մեզ կրկին ամրացրեց մեր այն համոզմունքի մէջ, թէ հարիւր վաթսունեւերկուսամեայ կրիան աւելի՛ արագ է շարժւում խոտերի մէջ, քան` մեր խոտահաւաք կոլխոզնիկները…

 * * *

Ինչե՜ր, ինչե՛ր կը պատահին…

ԳԻՍԱՒՈՐ

Ե՞րբ Եւ Ո՞ւր Մեռաւ Խաչատուր Աբովեան

Աբովեան Աքսորի Մէջ Սիպերիա Մեռած Է
Խոր Ծերութեան Մէջ

 

Երեւանի երիտասարդական միութեան օրկանը` «Պիոներ կանչ» իր 1963 օգոստոս 11-ի թիւով կը գրէ, թէ Խաչատուր Աբովեան Սիպիր աքսորուած է ցարական կառավարութեան հրամանով եւ հոն ալ մահացած է:

Ասիկա նորութիւն մըն է, բայց դեռ` չստուգուած նորութիւն մը: Յօդուածագիրը` բանասիրական գիտութիւնների թեկնածու Արամ Ղանալանեան չ՛ըսեր, թէ ուրկէ՛ քաղած է իր այս տեղեկութիւնը:

Յամենայն դէպս կարելի է ստուգել տեղեկութեան վաւերականութիւնը` պրպտելով այդ շրջանի (1847-1848) ցարական կառավարութեան արխիւը: Կու տանք լուրը եղածին պէս:

Ասում են, թէ Աբովեանը մեծ ազգասէր լինելով` ժողովրդին գրգռել է ռուսաց թագաւորի դէմ, որի պատճառով ռուսի թագաւորը բռնել է նրան, սեւ կառետի մէջ դրել եւ ուղարկել Սիպիր: Ժողովրդի խորը համոզմամբ, Աբովեանն այն ժամանակ դեռ ողջ է եղել: Սիպիրի խորքերում տեսել են նրան սաստիկ ծերացած. սպիտակ մօրուքը մինչեւ գօտին բայց` դեռ կրակով ու կեանքով լի, թէեւ չի ասել իր ով լինելու մասին, բայց ճանաչել են շատերը, եւ երբ հարց են տուել նրան, թէ ե՞րբ պիտի դառնաս հայրենիք, նա պատասխանել է, թէ դատապարտուած եմ ցմահ մնալու Սիպիրում, թէեւ շատ ծերացել եմ, բայց մինչեւ չտեսնեմ Հայաստանի ազատութիւնը, չեմ մեռնելու:

 

Վարուժան Գոճեան Մեծ Յաջողութիւն
Կը Գտնէ Միացեալ Նահանգներու Մէջ

Ջութակի անզուգական վարպետ Եաշա Հայֆեց հաւատացած է Վարուժան Գոճեանի տաղանդին եւ զայն առնելով իր պաշտպանութեան տակ` կը բարձրացնէ գեղարուեստի սանդուխին աստիճաններէն վեր, շուտով հասցնելու համար զայն միջազգային վիրթիւոզներու աստիճանին:

Ամերիկայի Մէյն նահանգին մէջ անոր հետ սենեկային երաժշտութեան տասը նուագահանդէս կազմակերպած է Հայֆեցի եւ ամէն նուագահանդէսէ ետք հեռաձայն կը բանայ միայն տեղեկութիւն առնելու համար Վարուժանէն:

Ժողովուրդը արդէն իսկ  լսած է, որ Հայֆեցի պաշտպանեալն է, որ պիտի նուագէ եւ կը լեցնէ սրահները հետաքրքրութեամբ եւ հիացած կը ծափահարէ մեր երիտասարդ ջութակահարը:

Տասը նուագահանդէսներուն վերջինը կը լրանայ ամսոյս վերջը եւ Վարուժան կը դառնայ Լոս Անճելըս իր վարպետին Հայֆեցի մօտ:

Կ՛իմանանք նաեւ, որ Վարուժանի եղբայրը` Միհրան Գոճեան այս տարի աւարտած է Ֆիլատելֆիոյ Քիւրթիս երաժշտանոցը եւ հաւանաբար յառաջիկային ան եւս աշակերտէ Հայֆեցին:

Share this Article
CATEGORIES

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus ( )