Թուրքիոյ Իսլամացած Հայերը Կարծէք Քաւարանի Մէջ Ապրած Են. «Հիւրրիյէթ»
«Հայոց ցեղասպանութեան պատճառով Թուրքիոյ մէջ բռնի կերպով իսլամացած հայերը իրենց կեանքը, կարծէք, քաւարանի մը մէջ կ՛անցընեն, որովհետեւ անոնք չեն ընդունուած ե՛ւ Թուրքիոյ, ե՛ւ հայութեան կողմէ», չորեքշաբթի, նոյեմբեր 6-ին գրած է «Հիւրրիյէթ» թերթը՝ անդրադառնալով Պոլսոյ մէջ տեղի ունեցած ու իսլամացած հայերու նուիրուած գիտաժողովին:
«Հիւրրիյէթ»-ի թղթակից Վերճիհան Զիֆլիօղլու օրինակներ տուած է նշեալ գիտաժողովին մասնակցողներու ելոյթներէն: «Ես կը յաճախէի գիշերօթիկ դպրոց, ուր միւս երեխաները զիս «անհաւատ» կ՛անուանէին: Ես չէի գիտեր, թէ այդ ի՛նչ կը նշանակէ, այլ միայն կը մտածէի, որ անոնք զիս չեն սիրեր», պատմած է Սատըք անունով իսլամացած հայերէն մէկը՝ Ատըեամանէն: Ան նշած է նաեւ, որ հասարակութենէն ընդունուած չըլլալու իրողութիւնը կանխորոշած է իսլամացած հայերուն ամբողջ կեանքը:
23-ամեայ Պերֆինը, որ Օքսֆորտի համալսարանին մէջ տոքթորական աւարտաճառը կը պատրաստէ, պատմած է արտասահմանի մէջ իր ինքնութեան յառաջացուցած խնդիրներուն մասին: «Երբ ես Ֆրանսայի մէջ դիմեցի ուսանողական կացարանի համար, անոնք մկրտութեան թուղթ պահանջեցին եւ չընդունեցին զիս, քանի որ չունէի ատիկա: Այո՛, քրիստոնեայ հայերն ալ լուրջ խնդիրներ ունեցած են, բայց անոնք ապրած են իրենց հայկական ինքնութեամբ: Մենք ստիպուած եղած ենք հարիւր տարի ապրելու լուռ յուսահատութեամբ», ըսած է ան:
Այլ մասնակից մը, որ ներկայացած է իբրեւ Հ. Թ., պատմած է, թէ իսլամացած հայերուն մէկ մասը իր տուներուն մէջ փորձած է պահպանել քրիստոնէական աւանդոյթները, սակայն դուրսը հանդէս եկած է իբրեւ իսլամ: «Ապրիլ՝ կը նշանակէ դիմակայել, եւ մենք կանգուն մնացինք: Ինչ ալ ըրինք, մեզ «անհաւատ» կոչեցին: Այժմ քրիստոնեայ հայերը եւս մեզ չեն ընդունիր, եւ մենք կարծէք միջանկեալ դիրքի մը մէջ մնացած ենք», ըսած է ան՝ աւելցնելով, թէ իսլամացած հայերէն շատերը այսօր եւս կը թաքցնեն իրենց ինքնութիւնը՝ չկարենալով կտրել թրքական հասարակութեան մէջ առկայ թապուն: