Թուային Ժամանակներու Մէջ. Արհեստական Խելացութիւնը Կրնայ Վերջ Դնել Մարդկութեան

Պատրաստեց՝ Լ. ԿԻՒԼՈՅԵԱՆ – ՍՐԱՊԵԱՆ

ԹՈՒԱՅԻՆ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐՈՒ ԳԵՐԱԳՈՅՆ ՁԳՏՈՒՄՆ Է ՍՏԵՂԾԵԼ ՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ՅԱՏԿԱՆԻՇՆԵՐՈՎ ՕԺՏՈՒԱԾ ԱՐՀԵՍՏԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ ՄԸ: ՍԱԿԱՅՆ ԱՅԺՄ ՀԱՐՑԸ ԱՅՆ ՉԷ, ԹԷ ԱՐԴԵՕՔ ԱՅՍ ՄԷԿԸ ԿԱՐԵԼԻ՞ Է, ԱՅԼ ԱՐԴԷՆ ՄՏԱՎԱԽՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ԿԸ ՅԱՅՏՆՈՒԻՆ ՆՄԱՆ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ՄԸ ՀԱՒԱՆԱԿԱՆ ՎՏԱՆԳՆԵՐՈՒՆ ՎԵՐԱԲԵՐԵԱԼ: ԲՐԻՏԱՆԱՑԻ ՀՌՉԱԿԱՒՈՐ ԳԻՏՆԱԿԱՆ ՍԹԻՖԸՆ ՀՈՔԻՆԿԻ ՀԱՄԱՁԱՅՆ, ՄՏԱԾՈՂ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ ՍՏԵՂԾԵԼՈՒ ՃԻԳԵՐԸ ԿԸ ՍՊԱՌՆԱՆ ՄԱՐԴԿՈՒԹԵԱՆ ԳՈՅՈՒԹԵԱՆ: «ՊԻ. ՊԻ. ՍԻ.» ԿԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԷ ՃԱԿԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՎԻՃԱՐԿՈՒԹԻՒՆԸ:

«Արհեստական խելացութեան ամբողջական կազմաւորումը կրնայ նշել մարդկային ցեղին աւարտը», կը զգուշացնէ բնաբանութեան տեսաբան Սթիֆըն Հոքինկ:

Անոր զգուշացումի կոչը պատասխան մըն է այն հարցումին, թէ ինչպէ՞ս կը վերանորոգէ այն արհեստագիտութիւնը, զոր կ՛օգտագործէ իբրեւ հաղորդակցութեան միջոց, եւ որուն մէջ դեր ունի արհեստական խելացութիւնը:

Սակայն այլ գիտնականներ նուազ յոռետես են արհեստական խելացութեան խոստացած ապագային վերաբերեալ:

Հոքինկ կը տառապի շարժումները ղեկավարող ջիղերու հիւանդութենէ մը, որ կը կարծրացնէ  մարմնին հիւսկէնները: Ան խօսելու համար կ՛օգտագործէ Ինթել ընկերութեան կողմէ պատրաստուած համակարգչային նոր ծրագիր  մը:

Բրիտանական Սուիֆթքի ընկերութեան մէջ սորվող մեքենաներ պատրաստող մասնագէտներ եւս մասնակցած են ծրագիրին պատրաստութեան: Անոնց օգտագործած արհեստագիտութիւնը, որ արդէն կիրարկուած է խելացի հեռաձայններու ստեղնաշարին վրայ, կը սորվի Հոքինկի մտածելու ձեւը եւ կ՛առաջարկէ բառեր, զորս ան պիտի ուզէր գործածել իր խօսակցութեան ընթացքին:

Հոքինկ կ՛ըսէ, թէ ցարդ արհեստական խելացութեան նախնական ձեւերու կիրարկումը շատ արդիւնաւէտ է: Սակայն ան մտավախութիւն կը յայտնէ մարդկութեան հետ մրցող կամ զայն գերազանցող բան մը ստեղծելու հետեւանքներուն վերաբերեալ:

«Արհեստական խելացութիւնը առանձին պիտի կարենայ շարունակել իր ճամբան եւ ինքզինք վերաձեւաւորել նոյնիսկ աւելի արագ ընթացքով,- կ՛ըսէ Հոքինկ:- Մարդկութիւնը, որ կաշկանդուած է կենսաբանական դանդաղ եղափոխութեամբ, պիտի չկարենայ մրցիլ արհեստական խելացութեան դէմ, որ պիտի գերազանցէ զինք»:

Սակայն ուրիշներ նուազ յոռետես են:

«Կը հաւատամ, թէ բաւական երկար ժամանակի համար միշտ ալ մարդը պիտի ղեկավարէ արհեստագիտութիւնը եւ ի յայտ պիտի գայ աշխարհի մէջ բազմաթիւ հարցեր լուծելու արհեստական խելացութեան կարողականութիւնը», կ՛ըսէ Քլեւըրպոթ համակարգչային ծրագիրը ստեղծած գիտնականը` Ռոլօ Քարփենթըր:

Քլեւըրպոթ մտածել կը սորվի իր միջոցով կատարուած զրոյցներէն եւ բարձր նիշեր արձանագրած է Թուրինկի քննութեան մէջ` խաբելով մեծ թիւով անձեր, հաւատացնելով, թէ կը խօսի մարդու պէս:

Մարդամեքենաներու Դարը

Քարփենթըրի համաձայն, տակաւին շատ հեռու է համակարգչային զօրութեամբ կամ հանրահաշիւի (ալկըրիտըմ) կատարելագործուած միջոցներով արհեստական խելացութեան ամբողջական իրագործումը: Սակայն ան կը հաւատայ, թէ այս մէկը կրնայ իրականութիւն դառնալ յառաջիկայ քանի մը տասնամեակներուն:

«Չենք գիտեր, թէ ի՛նչ կրնայ պատահիլ, երբ մեքենան իր սեփական խելացութեամբ գերազանցէ մեզ: Հետեւաբար չենք գիտեր, թէ արդեօք անիկա պիտի կարենա՞յ անսահմանօրէն օգնել մեզի, արդեօք պիտի անտեսէ՞ մեզ, արդեօք պիտի անգիտանա՞յ մեր գոյութիւնը, արդեօք մտածուած ձեւով պիտի կործանէ՞ մեզ», կ՛ըսէ ան:

Այսուհանդերձ, Քարփենթըրի գրաւը այն է, թէ արհեստական խելացութիւնը դրական ուժ մը պիտի ըլլայ:

Իսկ Հոքինկ միակը չէ, որ մտավախութիւններ կը յայտնէ ապագայի նկատմամբ:

Կը տիրէ այն մտավախութիւնը, թէ մօտիկ ապագային խելացի մեքենաները պիտի կարենան կատարել ցարդ մարդոց կողմէ կատարուող աշխատանքներ, ինչ որ պատճառ պիտի դառնայ միլիոնաւոր անձերու գործազրկութեան:

Հրթիռ կառուցող Սփէյս Էքս ընկերութեան գլխաւոր պատասխանատուներէն` Էլըն Մասք եւս մտավախութիւններ կը յայտնէ արհեստական խելացութեան նկատմամբ եւ կ՛ըսէ, թէ երկար ժամանակի վրայ անիկա կրնայ դառնալ «մարդկութեան սպառնացող մեծագոյն վտանգը»:

Մարդամեքենաներու Ձայնով

Հոքինկ նաեւ կը խօսի համացանցի բարիքներուն եւ վտանգներուն մասին:

Ան կը մէջբերէ բրիտանական ապահովական եւ գաղտնի սպասարկութեան պետական հաղորդակցութեան կեդրոնին կողմէ հրապարակուած նախազգուշացում մը, որուն համաձայն, համացանցը սկսած է վերածուիլ ահաբեկիչներու հրամանատարական կեդրոնի: «Համացանցի ընկերութիւններ պէտք է շատ աւելի ճիգ թափեն` պայքարելու համար այս սպառնալիքին դէմ, սակայն դժուար է այս մէկը իրագործել` առանց զոհելու մարդոց անձնական ազատութիւնը»:

Այսուհանդերձ, Հոքինկ առաջին անձերէն է, որ խանդավառօրէն օգտագործած է արհեստագիտական հաղորդակցութեան տարբեր տեսակի միջոցներ եւ անհամբեր կը սպասէ այն օրը, երբ պիտի կարենայ շատ աւելի արագ գրել արհեստագիտական իր նոր համակարգին միջոցով:

Սակայն անոր օգտագործած համակարգչային նոր ծրագիրին մէջ մէկ բան կը մնայ անփոփոխ. ծրագիրին միջոցով արտադրուած ձայնը:

Հոքինկ կ՛ըսէ, թէ անիկա քիչ մը կը հնչէ մարդամեքենայի պէս, սակայն կը նշէ, թէ չի փափաքիր ունենալ աւելի բնական ձայն մը:

«Այս ձայնը դարձած է իմ վաճառանիշս: Պիտի չուզէի զայն փոխարինել բրիտանական շեշտով եւ աւելի բնական ձայնով մը», կ՛ըսէ ան:

«Կ՛ըսեն, թէ այն մանուկները, որոնք կարիքը ունին համակարգիչով վերարտադրուած մարդկային ձայնի մը, կը փափաքին ունենալ իմ ձայնիս նման ձայն մը», կ՛աւելցնէ ան: