50 ՏԱՐԻ ԱՌԱՋ (6 ՕԳՈՍՏՈՍ 1961)

ՆՇԱՆԱՌՈՒԹԻՒՆ

ԴԺՈԽՔԻ ՄԱՍԻՆ

Ամերիկացի գիտնականներ հետամուտ են երկրին կեդրոնը գտնուող դժոխքը երեւան հանելու:

Կը փափաքին Խաղաղական ովկիանոսին յատակէն ծակ մը բանալ` հասնելու համար երկրագունդին միջուկին, ուր կան գեհենային հուրեր:

Ամերիկացիները վարպետ են թէ՛ ծակեր բանալու, թէ՛ ծակեր գոցելու գործերուն մէջ:

Հաւանաբար պիտի կրնան ծակել երկիրն ալ` հասկնալու համար, որ մեր մոլորակին փորին մէջ ինչե՜ր կան պահուած: Պիտի հասկնան երկրին տարիքը, ինչպէս նաեւ` ներսէն տալիքը: Երկրագունդին արգանդին մէջ թաքնուած գաղտնիքներուն պիտի տեղեկանան:

Թէեւ երկիրը արդէն ծածկուած է հազարաւոր տեղերէ` հանելու համար քար, հանքածուխ, քարիւղ, ոսկի, ադամանդ, պղինձ եւ այլն, սակայն այդ ծակերը մակերեսային ու մանր բաներ են` բաղդատմամբ բացուելիք ծաւալուն ծակին, որուն լայնքին ու երկայնքին չափով դրամ պիտի ծախսուի:

Ինչե՜ր պիտի պատահին ծակէն հեռու եւ ծակին մէջ…

Նախ բացուելիք ծակը պատճառ պիտի ըլլայ, որ ծակերը նորաձեւութեան կարգ անցնին:

Ոմանք կը վախնան, որ երկրին որովայնին մէջ գտնուող գեհենը դուրս խուժէ ու աշխարհի մակերեսը ողողէ:

Ուրիշներ ալ կը կարծեն, որ բացուելիք ծակին պատճառով ովկիանոսին ջուրերը այդ անցքէն ներս խուժեն ու մարեն դժոխքին կրակները:

Դժոխաբնակները, որոնք վարժուած են զարհուրելի ջերմութեան, կրնան պաղ առնել ովկիանոսին ջուրերէն ու հարբուխ ըլլալ: Կրնայ նաեւ կրիփի համաճարակ մը ծագիլ այնտեղ, ու դեղ ու դարման կը պակսի, թէեւ բժիշկներ շատ գացած են դժոխք: Վերջ ի վերջոյ, նոր տանջանք մը աւելցնելու չէ տարաբախտ դժոխաբնակներուն վրայ, որոնց չարչարանքները չափազանց շատ են արդէն:

Բայց ամէնէն աւելի մարդիկ մտածելու են երկրագունդին վրէժխնդրութեան մասին, սոսկալու են:

Ցարդ երկրագունդը շատ չարչարուած է ագահ, անյագ եւ դաժան մարդոց ձեռքէն: Մեր մոլորակը մեծ Մարտիրոսն է:

Երկրագունդը բազմաթիւ վէրքեր ստացած է մարդոցմէ, հիմա պիտի ընդունի խորունկ վէրք մը: Մարդոց` երկրագունդին պատճառած վէրքերը բացուած վիհերն են, այսինքն` հանքերը: Չմոռնանք նաեւ երկրին մարմնին վրայ ալ բացուած վէրքերը, որոնք ջրանցքներն են ու փապուղիները:

Երկրագունդը իրական Մեծ Խուլ ու Համրն է, որ թէեւ չունի բերան, բայց բարկութիւն ունի:

Երկրագունդին փորը բանալը վիրաբուժական գործողութիւն մըն է, որուն բնաւ պէտք չունի, քանի որ ո՛չ կեղի, ոչ ալ քաղցկեղի տէր է: Ու կրնայ այդ անտեղի վիրաբուժական գործողութեան ընթացքին, ա՛լ համբերութիւնը սպառած, գոռալ ու շարժիլ ու պատճառ դառնալ քաթալիզմի:

Մարդիկ չափը պէտք չէ անցընեն, երբ մէկու մը գլխուն վրայ ու փորին մէջ խաղեր կը սարքեն:

Մինչեւ հիմա հսկայ համբերողը եղած է երկրագունդը: Բայց համբերութիւնն ալ կը նմանի հանքի: Օր մը կրնայ սպառիլ:

Ոեւէ մէկուն համբերութիւնը հատցնելու չէ, մանաւանդ երբ խնդիրը ծակ բանալու կը վերաբերի:

Ն. ՊԷՇԻԿԹԱՇԼԵԱՆ